Wspomaganie pracy szkoły w dużej mierze skupia się na doskonaleniu zawodowym nauczycieli.
Dyrektor szkoły lub innej placówki edukacyjnej zgrabnie musi zgrywać perspektywy indywidualnego rozwoju kadry nauczycielskiej oraz ścieżki rozwoju kierowanej instytucji.
Co należy uwzględnić w ramach wspomagania? W którym kierunku rozwijać szkołę, tak by trafnie odpowiadała na potrzeby edukacyjne ucznia?
Współczesna szkoła stoi w obliczu wielu wyzwań.
Potrzebna jest zatem przemyślana strategia, która przyniesie efekty ukierunkowane na rozwój placówek edukacyjnych.
W kontekście wspomagania pracy szkoły na czoło wysuwa się przede wszystkim budowanie świadomości społeczności szkolnej, że szkoła musi ulegać ciągłym przeobrażeniom, a zmiana jest integralną częścią rozwoju.
Efektywna szkoła doskonali swoje działania na wielu polach, m.in. w dydaktyce, metodach stosowanych w nauczaniu, rozwojowi kadry zarządzającej oraz nauczycieli oraz warunków dla budowania dobrej jakościowo szkoły.
W obecnym systemie prawnym istnieje rozróżnienie pomiędzy wspomaganiem organizowanym przez dyrektora szkoły w ramach nadzoru pedagogicznego, a wspomaganiem rozumianym, jako ukierunkowane na rozwiązywanie konkretnych problemów, tj. celowe działania z udziałem zewnętrznego trenera wspomagania.
Nowy model wspomagania zakłada całościowy rozwój placówki edukacyjnej.
Rozwój szkoły, przedszkola nie wynika z indywidualnych interesów nauczycieli czy dyrektora szkoły. Głównym celem edukacji jest rozwój ucznia.
Szkolenia kadry nauczycielskiej nie ograniczają się jedynie do globalnego zasięgu całej rady pedagogicznej, ale są zindywidualizowane i mają różnorodną formę, m.in. warsztaty, mentoring, couching, superwizja, wizyty studyjne itp.
Celem takich form wspomagania pracy szkoły nie jest tylko przeszkolenie rady pedagogicznej, ale przede wszystkim wdrożenie nabytej przez nauczycieli wiedzy do praktyki szkolnej.
Rola trenera.
Rolą trenera wspomagania jest przede wszystkim pomoc w przeprowadzeniu przez placówkę diagnozy potrzeb, zaplanowanie adekwatnych zadań w ramach wspomagania oraz ich przeprowadzenie.
Ważne, żeby cały proces wspomagania rozciągnięty na wiele miesięcy zakończył się oceną efektów i wyciągnięciem wniosków do dalszej pracy.
Wpływ polityki kierowania szkołą na jakość edukacji.
Dyrektor szkoły posiada duży wpływ na kształtowanie wizerunku szkoły. Poniżej prezentuję niektóre istotne elementy, które należy w sposób świadomy konstruować:
- Wybór programów nauczania, podręczników, metod itp.
- Zatrudnianie nauczycieli oraz ich kwalifikacje,
- Doskonalenie kadry nauczycielskiej,
- Diagnoza szkolna oraz ustalanie priorytetów,
- Świadoma realizacja wizji szkoły ukierunkowanej na rozwój.
Głównym celem szkoły jest przygotowanie uczniów do poruszania się na rynku pracy po jej ukończeniu, w zawodach, które najprawdopodobniej jeszcze nie istnieją.
Kształtowanie kompetencji kluczowych poprzez świadome działania edukacyjne, aktywizowanie uczniów podczas procesu uczenia się oraz rozwój osobowości młodych ludzi są w tym kontekście niezbędnymi celami współczesnej szkoły.
Wspomaganie pracy szkoły w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli został wpisany do Karty Nauczyciela, a szczegółowe wytyczne znajdują się w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 r. w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe (Dz.U. 2019 poz. 1653).
W rozdziale 7a Karty Nauczyciela Finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli doprecyzowane zostały szczegółowo formy dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli:
3a. Ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, o których mowa w ust. 1, dofinansowuje się:
1) koszty udziału nauczycieli w seminariach, konferencjach, wykładach, warsztatach, szkoleniach, studiach podyplomowych oraz innych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych odpowiednio przez placówki doskonalenia nauczycieli, szkoły wyższe oraz inne podmioty, których zadania statutowe obejmują doskonalenie zawodowe nauczycieli;
2) koszty udziału nauczycieli w formach kształcenia nauczycieli prowadzonych przez szkoły wyższe i placówki doskonalenia nauczycieli;
3) wspomaganie szkół oraz sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli prowadzonych przez placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne i biblioteki pedagogiczne;
4) koszty udziału nauczycieli, o których mowa w art. 70c ust. 1, w szkoleniach branżowych.
Dyrektor szkoły jest zobowiązany na każdy rok szkolny określić potrzeby rozwojowe szkoły na podstawie diagnozy.
Należy w szczególności wziąć pod uwagę m.in.
- wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku szkolnym,
- wyniki egzaminów zewnętrznych,
- zadania wynikające z realizacji w szkołach podstawy programowej,
- Wymagania wobec szkół i placówek określone w Ustawie Prawo Oświatowe,
- Wnioski nauczycieli o dofinansowanie kosztów doskonalenia zawodowego.
Planując doskonalenie zawodowe nauczycieli należy uwzględnić dwie perspektywy. Po pierwsze ważna są indywidualne potrzeby szkoleniowe nauczycieli, ale również potrzeby rozwojowe całej instytucji.