Język jest tworem społecznym. Wytworem kultury ludzkiej. Czynnikiem jedynym i koniecznym społecznego życia człowieka.
Mowa jest środkiem komunikacji między nadawcą a odbiorcą. Składają się na nią różne podsystemy językowe, m.in. semantyka, gramatyka, morfologia, fonetyka.
Jest również wyrazem procesów umysłowych człowieka. Emocje oraz procesy wolicjonalne to dwie strony natury ludzkiej.
Elementarną funkcję mowy określić należy jako funkcję związaną z funkcjonowaniem organizmu ludzkiego.
Rozwój mowy dziecka wiąże wiąże się z jego rozwojem psychicznym, z jego myśleniem. Zapraszam do zapoznania się z moimi dwoma kompatybilnymi publikacjami „Jak rozwija się język Twojego dziecka?” oraz „ Jak myśli twoje dziecko?”.
To dwie strony medalu ściśle ze sobą powiązane. Język i myślenie to jedno.
Osobny proces stanowią zagadnienia konstrukcji zdaniowych, a więc proces zdaniotwórczy w mowie. Ważna jest również analiza formy dźwiękowej wypowiedzi, a więc artykulacja, płynność wypowiedzi i związane z nią trudności. Problemy dotyczyć mogą niewłaściwie stosowanych pauz, zacinania lub jąkania.
Chodzi przede wszystkim o wyrazistość formy dźwiękowej, pauzy, akcent, tempo mowy. Pauzy logiczne i retoryczne, różnicowanie akcentu zdaniowego, modulacje emocjonalne tonu głosu.
Wszystkie te składniki, tempo, ton, siła głosu, z różnicowanie w zależności od treści. Elementami towarzyszącymi są gesty i mimika.
Wśród konstrukcji zdaniowych należy rozróżnić zdania pojedyncze, złożone dwukrotnie bądź wielokrotnie oraz równoważniki zdań. Równoważniki zdań mogą przybierać formę wyliczeniową, zdań imiesłowowych, równoważników przypadkowych.
W analizie zdań pojedynczych bierzemy pod uwagę liczbę składników w zdaniu, błędy dotyczące niewłaściwej konstrukcji, niewłaściwych form wyrazów. Zwróćmy również uwagę na zasób słownikowych odpowiadając na pytanie, czy nie jest ograniczony lub niedokładny?
Nadużywanie zaimków ten, taki oraz przysłówków wskazujących, tu, tutaj, tam, nadużywanie spójnika i to podstawowe formaty popełnianych błędów.
Istnieje wiele rodzajów zdań złożonych. Wyróżniamy zdania złożone współrzędnie: łączne, wynikowe, przeciwstawne, rozłączne.
Wiele jest również zdań złożonych podrzędnie. Wyróżniamy zganiania podmiotowe, orzecznikowe, dopełnieniowe, okolicznikowe miejsca, przyczyny, czasu, sposobu, stopnia, celu, warunku, przyzwolenia i rozwijające. Totalny zawrót głowy dotyczący tej wielości.
Przykłady:
- Zdania dopełnieniowe: że, co, jak, Dzieci się patrzą jak lokomotywa jedzie. Opowiem, co robiliśmy w przedszkolu.
- Zdania przydawkowe: Pan daje znak, że pociąg rusza. Ten dym, co wylatuje z komina.
- Zdania okolicznikowe miejsca: gdzie.
- Zdania okolicznikowe czasu: Kiedy wróciliśmy, to musieliśmy jechać.
- Zdania okolicznikowe przyczyny: bo, że
- Zdania okolicznikowe celu: Machają rączkami, żeby tatę pożegnać.
- Zdania okolicznikowe sposobu: Krowa nas pobodła, tak, że uciekaliśmy.
- Zdania okolicznikowe stopnia: niż
Często w rozumieniu podstawowych pojęć związanych z językiem towarzyszy trudność, polegająca na rozróżnieniu części mowy i części zdania.
Części mowy dotyczą charakterystyki wyrazów, które mają wspólne cechy znaczeniowe i gramatyczne, w tym m.in. fleksję, składnię. Dzielą one ogół słownictwa danego języka.
Tradycyjny podział wyrazów na części mowy uwzględnia kilka kryteriów. Bierze pod uwagę cechy semantyczne, fleksyjne, składniowe i wyróżnia 10 klas:
-
Pięć odmiennych: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek.
-
Pięć nieodmiennych: przysłówek, przyimek, spójnik, partykuła, wykrzyknik.
SEMANTYCZNE KRYTERIA PODZIAŁU CZĘŚCI MOWY
Wyrazy autosemantyczne, samo znaczące, to wyrazy znaczeniowo względnie samodzielne, informujące bezpośrednio o zjawiskach rzeczywistości pozajęzykowej.
Wyróżniamy:
- Wyrazy nazywające, rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki.
- Wyrazy szeregujące, liczebniki.
- Wyrazy wskazujące, zaimki.
- Wyrazy ekspresywne, wykrzykniki.
- Apele, np. Halo, poczekajcie!
- Onomatopeje, np. dziecko bęc jak długie.
Wyrazy syn semantyczne, współznaczące, wyrazy znaczeniowo niesamodzielne, pełniące w języku funkcje usługowe w stosunku do wyrazów samo znaczących, tworzących w połączeniu z nimi jednostki samodzielne:
- Przyimki
- Spójniki
- partykuły