W poprzednim artykule odpowiadałam na pytanie, na czym polega dyzartria oraz zaburzenia z nią związane? Nieustające zaburzenia te dotyczą uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego w zakresie centralnym i obwodowym.

Uszkodzeniu ulegają zazwyczaj górne i dolne drogi piramidowe oraz pozapiramidowe, a więc m.in. móżdżek.

Powoduje to szereg dysfunkcji mownych w zakresie oddechu, fonacji i artykulacji.

A więc w sferze segmentalnej głoski, artykulacyjnej oraz w obszarach suprasegmentalnych, dotyczących rytmu, akcentu, intonacji, tempa, głośności wypowiedzi, rezonansu nosowego, pauzy, długości frazy oraz jakości głosu.

Mózgowe porażenie dziecięce to według Michałowicza niepostępujące zaburzenia czynności będącego w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, a zwłaszcza ośrodkowego neuronu ruchowego, które powstaje w czasie ciąży porodu lub w okresie okołoporodowym.

Oprócz dyzartrii obserwujemy w MPD dysfunkcje intelektualne, zaburzenia mowy oraz uszkodzenia narządu wzroku i słuchu.

Kiedy uszkodzeniu ulegają szlaki piramidowe, korowo- jądrowe obserwujemy niedowłady. Uszkodzenie jąder podkorowych powoduje ruchy mimowolne. Uszkodzony móżdżek to zaburzenia równowagi oraz w zakresie zborności ruchów.

Wyróżniamy trzy postacie MPD według klasyfikacji objawowej:

  • Wzmożone napięcie o typie spastycznym: porażeniu ulegają szlaki piramidowe połowicze, obustronne porażenie kurczowe, porażenie czterokończynowe
  • Porażenie dyskinetyczne: zaburzenia ruchu na skutek uszkodzeń pozapiramidowych, charakteryzujące się ruchami mimowolnymi, atetozą, dystomią oraz ruchami pląsawiczymi
  • Zespołu ataktyczne: porażeniu ulega móżdżek w wyniku czego występuje niezborność ruchowa

 

ZABURZENIA W POROZUMIEWANIU SIĘ OSÓB Z MPD

W wyniku dysfunkcji występują problemy w komunikacji ustnej i pisemnej.

Towarzyszą wszystkie problemy charakterystyczne w dyzartrii, oligofazji, alalii. Często towarzyszą niedosłuchy, dyslalia, jąkanie, dysglosja, mutyzm oraz opóźniony rozwój mowy.

Osoby te mają słabe mięśnie, co ogranicza również zakres ruchów i powoduje ich spowolnienie. Artykulacja jest niestabilna, występują dysfunkcje oddechowe, zakłócenia fonacji, zwolnione tempo mowy. Głos jest napięty i zdławiony, z trudem wydobywany.

BADANIE LOGOPEDYCZNE

Podczas badania uwzględniamy szereg aspektów takich jak: artykulacja, prozodia, fonacja, oddychanie, rezonans i motoryka narządów  mowy.

Dodatkowo dokonujemy analizy wyników badań specjalistycznych. Badania neurologiczne dają nam odpowiedź dotyczącą stanu układu nerwowego oraz istniejących schorzeń neurologicznych.

Diagnoza foniatryczna mówi wiele o stanie funkcjonowania wiązadeł głosowych oraz mięśni pierścienia zwierającego gardło.

Diagnoza audiologiczna ocenia funkcję układu słuchowego. Diagnoza psychologiczna natomiast ocenia funkcje poznawcze.

TYPOWE OBJAWY DYZARTRYCZNE

  • Dysfunkcje oddechowe: skrócona faza wydechu, osłabiona kontrola siły wydychanego powietrza.
  • Dysfunkcje fonacyjne: głos z trudem wydobywany o nieprawidłowym brzmieniu, osłabiona kontrola wysokości i natężenia głosu.
  • Dysfunkcje artykulacyjne i rezonansowe: deformacje głosek, uproszczenie grup spółgłoskowych, hipernosowość.
  • Zakłócenia prozodii języka, przejawiająca się mówieniem na wdechu lub resztkami powietrza, krótszymi frazami, zaburzonym tempem mówienia, nieprawidłową intonacją i akcentem.

Nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego wynika ze strukturalnych i czynnościowych zmian w obrębie:

  • Neuronu ruchowego ośrodkowego
  • Neuronu ruchowego obwodowego
  • Układu pozapiramidowego
  • Móżdżku

 

Diagnoza różnicowa zaburzeń dyzartrycznych dotyczy przede wszystkim symptomatologii oraz lokalizacji dysfunkcji układu nerwowego.

Głównym celem terapii jest przede wszystkim poprawa zrozumiałości wypowiedzi. Ważne jest, aby rozwinąć sprawność umożliwiającą budowanie wypowiedzi zrozumiałych dla otoczenia.

Cele te osiągane są m.in. przez usprawnienie narządów artykulacyjnych, rozwój sfery kinestetyczno- dotykowej aparatu mowy. Stosuje się również ćwiczenia oddechowe, aby skorygować tor oddechowy, rytm oddychania, wydłużyć i kontrolować długość fazy wydechu oraz jego siłę.

Poprawa fonacji możliwa jest do osiągnięcia dzięki ćwiczeniom na atak głosowy, kontrolę jakości, natężenia i wysokości głosu.

Synchronizacja oddechowo- fonacyjno- artykulacyjna to ważny element terapii. Wpływa ona na polepszenie poziomu prozodycznego wypowiedzi, w zakresie kontroli tempa i rytmu mówienia, intonacji i akcentowania.

Poprawa artykulacji następuje w wyniku wywołania głosek lub polepszenia ich artykulacji w izolacji, sylabach i logatomach oraz kontroli artykulacji w ciągu fonicznym.