Edukacyjne stylizacje

W Europie i na Świecie istnieje wiele rożnych w swych założeniach systemów edukacyjnych.

Przyjrzyjmy się niektórym z nich, po to aby czerpać z dobrego doświadczenia.

Na szczególną uwagę zasługuje system finlandzki.

Wiele dobrego wynieść można również z systemu duńskiego oraz z irlandzkiego.

Dobre Praktyki edukacyjne w Danii, Finlandii i Irlandii.

Na czym polega siła edukacyjna w Europie? Czego możemy uczyć się od tych krajów w zakresie edukacji.

Co zatem o edukacji myśli Europa?

Spróbujmy scharakteryzować edukacyjne stylizacje Danii, Finlandii i Irlandii.

W Danii na uwagę zasługuje nauka interdyscyplinarna.

Proponuje się różnorodność na lekcji wyboru pomocy naukowych, tak by na jednej lekcji kształcić kompetencje czytelnicze, piśmiennicze, kreatywność oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii.

Ważne są bez względu na nauczany przedmiot zwraca się uwagę na następujące kwestie nauczania:

• Ocenę problemu, jego potencjalną wartość oraz wpływ na otoczenie- przedsiębiorczość i innowacja.
• Znalezienie informacji na zadany temat w zasobach internetowych oraz krytycznie je zweryfikować. Cel to zorientowanie na znalezienie nowej wartości przy użyciu dostępnych materiałów.
• Pisanie rozumienie fachowe słownictwo, które rozwijane jest podczas aktywnej pracy uczniów.

 

Nie mniej ani więcej praca projektowa, wykorzystuje „FIRE- faser- Designer Process Thinking.

1. Zadanie uczniów polega na odpowiedzi na pytanie: na czym polega problem? Sformułować poprzez analizę dostępnych informacji oraz dokonanie syntezy. Etap ten to w głównej mierze prowadzi do przełamywania schematów. ZROZUMIENIE
2. Etap drugi polega na poszukiwaniu możliwych rozwiązań. Ważne aby zwrócić uwagę na pytania kluczowe: Komu ma to służyć? Dlaczego? Jakie mają być efekty końcowe? To swoiste poruszanie się w przestrzeni różnych rozwiązań i możliwości. Dopuszczenie do świadomości, że rozwiązania mogą być różne i w głównej mierze efekty końcowe zależą od przyjętych założeń początkowych.
3. GENEROWANIE POMYSŁÓW– chodzi o swoistą burzę mózgów, wygenerowanie jak największej ilości rozwiązań uwzględniających pełną paletę możliwości człowieka. Liczy się tutaj wiedza, doświadczenie, konkretne umiejętności, ale przede wszystkim odwaga w proponowaniu nieszablonowych rozwiązań. Zwracam uwagę na to aby nie oceniać i nie krytykować pomysłów pozostałych członków zespołu. Etap ten powinien zakończyć się oceną i demokratycznym wyborem najlepszego pomysłu- prototypu nad którym zespół będzie pracował. Podkreślam jeszcze raz brainstorming, ale również „Planning Pocker”– rozumiany jako samodzielna ocena uczniów, ile czasu zajmie realizacja oraz czy jej wykonanie jest realne są integralnymi elementami pracy uczniów metodą projektu.
4. Realizacja i testowanie- budowanie prototypu ocena, analiza wykonanej pracy do tej pory, modyfikacja i wykonanie produktu końcowego. Testowanie rozwiązania w formie paneli eksperckich organizowanych w klasach genialne rozwiązanie dla rozwoju myślenia uczniowskiego.

Pomysł i wiedza uczniowska znajdują fantastyczna możliwość realizacji w interdyscyplinarnych pomysłach, gdzie głównym założeniem jest działanie.

Rozwijanie umiejętności przez działanie, głównie w dziedzinie przedsiębiorczości to cel duńskiej oświaty.

Duńczycy propagują wynalazczość uczniów.

Program Edison to praca nad koncepcja, nad konkretnym produktem, a więc zastosowanie wiedzy w praktyce. Pobudza to ciekawość uczniów, motywując jednocześnie uczniów do pracy.

Zajęcia organizowane poza szkołą muzea, centra naukowe to możliwości które stwarzane są poprzez elastyczny dzień nauki. Uczniowska praca z wykorzystaniem multimediów, dostępnych programów stanowi podsumowanie organizowanych wycieczek i przedsięwzięć pozaszkolnych.

W duńskich szkołach po reformie w 2014 uczniowie codziennie zażywają porcji ruchu. 45 minut zajęć ruchowych to obowiązkowy przystanek, odciążający intelektualnie podczas codziennego pobytu w szkole dzieci i młodzieży.

Ruch rozumiany jest jako część fizjologii człowieka, zdrowia części integralnej jego rozwoju. Pomaga zrozumieć trudne pojęcia, współgra z wiedzą dostarczaną innymi zmysłami. Wizualizacja pojęć poprzez ruch stwarza możliwości wielozmysłowego poznania świata. Ruch pomaga zrozumieć otaczającą rzeczywistość.

Praca w grupach to standard.

Podział standardowej klasy na grupy i praca nad zagadnieniem, wyciąganie wniosków, następnie twórcza dyskusja i analiza problemu, wybór najlepszego projektu to wyjątkowy integralny aspekt duńskiego systemu oświaty.

Współpraca z instytucjami zewnętrznymi klubami seniora, sportowymi wzmacnia w uczniach poczucie odpowiedzialności za własną naukę, umiejętności, wiedzę. Rozbudowany jest system samooceny uczniowskiej.

W duńskiej szkole dąży się do osiągnięcia standardów definiowanych jako tak zwane Wspólne Cele.

Wspólne cele określają wiedzę, umiejętności, kompetencje, jakie powinni posiadać uczniowie.

Organizuje się również elastycznie co 3 tygodnie zajęcia stosownie do obserwacji nauczycielskich. 

Jeśli uczniowskie postępy przyrodnicze nie są wystarczające zwiększa się w kolejnych 3 tygodniach zakres przyrodniczy budując wystarczający zasób wiedzy z tych przedmiotów.

Po co ten urozmaicony przebieg dnia?

Ma on przede wszystkim przełamać nudę szkolną, wzbudzić zaciekawienie uczniów  i motywację. Współgra to z podstawowymi celami edukacji duńskiej:

wspieranie indywidualnego potencjału uczniów, budowaniu atmosfery zaufania, dobrego samopoczucia.

Aby skutecznie kształcić kompetencje proinnowacyjne wytyczono 4 obszary, które są kształtowane na każdym przedmiocie:

1. Działanie- a więc przekształcani pomysłów w konkretne działania. Wyznaczanie celów, analizowanie, planowanie, prowadzenie procesu.
2. Kreatywność- generowanie pomysłów, przenoszenie wiedzy z jednej dziedziny na inną, improwizowanie, eksperymentowanie.
3. Wiedza o świecie- rozumiana globalnie i lokalnie, społeczne, kulturalne, środowiskowe uwarunkowania.
4. Osobiste nastawienie, emocje, przełamywanie strachu, wiara we własne możliwości.

 

FINLANDIA

Fińską edukację cechuje duża swoboda w doborze metod i pomocy dydaktycznych.

Fińscy nauczyciele i uczniowie już na samym początku dostają kredyt zaufania do nauczania i uczniowskiej nauki.

Świadczą o tym chociażby formy egzaminów- jeden państwowy egzamin na zakończenie nauki w szkole podstawowej.

Fińskie szkoły skupiają się na rozwoju kompetencji interdyscyplinarnych uczniów.

Nakreślają w tym celu wspólne obszary kształtowane na każdym przedmiocie:

• Nauka uczenia się
• Kompetencje komunikacyjne
• Kompetencje ICT
• Multialafabetyzcja, umiejętność interpretacji złożonych tekstów
• Umiejętność organizowania własnej pracy

Projekty edukacyjne, gdzie uczniowie uczestniczą w planowaniu, nauczyciele różnych przedmiotów współpracują ze sobą i kształtowane jest 6 kompetencji, są nieodłącznym elementem edukacji w Finlandii.

Doświadczenie i badania uczniowskie stanowią integralną część projektów,  gdzie głównym celem jest aktywizacja uczniów w procesie poznawczym.

Metody pracy wybierane przez nauczycieli:

• Eksperymentalne, wielozmysłowe, ruchowe, gdzie podstawowym celem jest zwiększenie zaangażowania uczniów oraz wzbudzenie motywacji.
• Wcielanie się w role, wykorzystanie wyobraźni, kształtują krytyczne i twórcze myślenie.
• Metody angażujące grupę, kształtują kompetencje społeczne oraz pozytywna interakcję z otoczeniem.
• Metody interaktywne wzmacniają motywację poszerzają możliwości uczniowskie oraz kształtują umiejętności odnajdywania się w społeczności.
• Gry i zabawy.

Duża wagę przykłada się do kształtowania umiejętności czytania.

Czytanie ze zrozumieniem to podstawowa umiejętność kształtowana w szkole podstawowej. Kształtuje się również umiejętności uczniowskie w zakresie nauki, techniki, matematyki.

Jakie są zatem główne założenia i cele fińskiej edukacji?

Po pierwsze kształtowanie szkół jako edukacyjnych  wspólnot uczących się, gdzie radość ucznia się i naturalna ciekawość ucznia stanowią paliwo edukacyjne do pracy na co dzień.

Atmosfera współpracy wzmacniana jest po przez metody pracy angażujące metody uczenia się uczniów. Nie ma ocen w systemie numerycznym dzięki czemu wzmacniane jest wewnętrzna motywacja do robienia postępów uczniów.

Propaguje się wartość ucznia się przez całe życie.

Obserwacja postępów uczniowskich służy analizie oraz indywidualizowaniu pracy. Jest pomocna w kierowaniu informacji zwrotnej służącej rozwojowi uczniów.

Edukacja jest obowiązkowa.

IRLANDIA

W Irlandii kładzie się nacisk na naukę czytania i liczenia.

Przy czym umiejętność czytania obejmuje bardzo szeroki zakres, m.in. czytanie ze zrozumieniem, interpretacja, krytyczny stosunek do przeczytanych treści oraz umiejętność transformacji zawartych informacji przy wykorzystaniu języka mówionego, tekstu pisanego, mediów elektronicznych.

Liczenie to oprócz umiejętności arytmetycznych nauka umiejętności rozumowania matematycznego do rozwiązywania problemów dnia codziennego w otoczeniu gospodarczym i społecznym.

Główne założenia edukacyjnego systemu w Irlandii dotyczą rozwoju pełnego potencjału uczniów przy równoczesnym rozwoju kompetencji społecznych rozumianych jako współpraca dla dobra społeczeństwa.

Celem edukacji jest również przygotowanie dziecka do kształcenia się przez całe życie.

W szkole podstawowej irlandzki program zawiera:

• Naukę języka ojczystego
• Matematykę
• Edukacje społeczną, środowiskową, naukowa
• Edukację artystyczną, w tym sztuki wizualne, muzykę i teatr
• Wychowanie fizyczne
• Edukację społeczną, zdrowotna osobista

Następnie kształcenie odbywa się w dwóch cyklach: junior cycle oraz senior cycle.

Każdy z nich kończy się egzaminem zewnętrznym.

Zestaw tak zwanych kluczowych umiejętności Key Skills stanowi trzon edukacji na drugim etapie edukacyjnym.

Sześć kluczowych umiejętności na etapie junior cycle:

• Zarządzanie sobą. Uczniowie sami planują i formułują cele rozwoju osobistego, a także krytycznie analizuję realizację tych celów.
• Zachowanie dobrego samopoczucia. Bycie zdrowym zarówno psychicznie jak i fizycznie jest ważne w procesie uczenia się. Dbanie o siebie zapewnia dbanie również o innych zapewnia szczęście oraz wyrabia pewność siebie.
• Współpraca w grupie, ważna dla realizacji celów osobistych i grupowych.
• Komunikacja- rozwijanie umiejętności skutecznej komunikacji z wykorzystaniem różnych mediów sytuacji życiowych. Wyrażanie opinie, pisanie, wygłaszanie ustnych prezentacji, występowania na forum.
• Kreatywność- rozwijanie wyobraźni oraz kreowanie różnych sposobów rozwiązywania problemów, elastyczność, eksperymenty, zadania, studia przypadków.
• Zarządzanie informacją oraz rozumienie, poszukiwanie informacji z rożnych źródeł oraz rozwój strategii selekcjonowania i organizowania informacji. Rozwój rozumowania oraz rozwiązywania problemów.

Pięć kompetencji na etapie senior cycle:

• Przetwarzanie informacji, selekcjonowanie, ewaluacja zapisywanie informacji
• Myślenie krytyczne i kreatywne, analiza, synteza, ewaluacja informacji i faktów. Transformacja na swój sposób myślenia oraz kształtowanie systemu wartości.
• Komunikowanie się i jego rola we wspieraniu kształtowania pozytywnych relacji społecznych.
• Współpraca z innymi, wspieranie dobrych relacji, doceniacie wartości oraz realizacja celów i indywidualnych i grupowych.
• Bycie efektywnym, wykorzystanie zdobytej wiedzy do formułowania celów życiowych.

 Kompetencje kluczowe powinny być na tyle uniwersalne, aby możliwe było ich rozwijanie w ramach wszystkich przedmiotów szkolnych.

W rozumieniu kompetencji ważne jest również pojęci efektów uczynienia się ucznia. Efekty te formułujemy tak, aby umożliwić nauczycielowi swobodny dobór metod kształcenia.

Taka forma prezentowania kompetencji kluczowych w systemie irlandzki umożliwia odpowiednie ich rozumienie w zakresie całości edukacyjnego systemu irlandzkiego.

Dzięki jasnym efektom kształcenia określonym w ramach kolejnych kompetencji łatwo jest sformułować kryteria oceniania uczniów.

Duży nacisk kładzie się również na uczynienie się jako proces.

Dzieci to aktywne podmioty kształtujące swój rozwój kompetencji.

Irlandzki system określa sześć głównych metod nauczania:

• Rozmowa i dyskusja
• Aktywne uczenie się, rozumiane jako dyskusje, prace pisemne, debaty, inscenizacje, symulacje
• Uczenie się poprzez współpracę
• Wykorzystywanie wiedzy do rozwiązywania nietypowych problemów
• Wykorzystywanie środowiska uczynienia się do rozwiązywania nietypowych problemów