Technologia informacyjno- komunikacyjna w dobie zdalnej edukacji stała się chlebem powszednim uczniów, nauczycieli i rodziców.
Nauczanie na miarę XXI wieku oparte jest właśnie m.in. na wykorzystaniu zasobów sieciowych.
Praca zespołowa, innowacyjne narzędzia TIK, sprawna komunikacja, czy twórcze rozwiązywanie problemów to składniki kluczowych kompetencji informatycznych.
Jak zatem uczyć w XXI wieku?
Projektowanie przez nauczycieli nauczania na miarę XXI wieku.
Jakie techniki ICT, narzędzia, metody mogą pomóc uczniom w rozwijaniu tych umiejętności?
Czas kształcenia na odległość nie był stracony. Dzięki tej przymusowej przerwie w uczęszczaniu uczniów do szkół uświadomiliśmy sobie, jak ważne są umiejętności w zakresie TIK w edukacji.
Innowacyjny nauczyciel zna i stosuje technologię cyfrową w edukacji w celu budowania kompetencji kluczowych swoich uczniów.
W XXI wieku nauczyciele potrzebują zestawu odpowiednich narzędzi, metod, środków do poruszania się w płynnym i zmiennym środowisku multimedialnym.
Przecież celem edukacji jest rozwój każdego ucznia.
Taki jest też cel pracy każdego nauczyciela.
Kompetencje informatyczne są kluczowe ze względu na przyszłość ludzi związaną z pracą i życiem.
Cyfrowa rzeczywistość pełna jest narzędzi, metod oraz urządzeń cyfrowych. Wszystko to determinuje świat, w którym żyjemy. Zmienić się musi zatem edukacja w klasie szkolnej.
Nikt z nas nie wyobraża sobie już codziennego funkcjonowania bez telefonu komórkowego, pracy bez komputera.
Rola nauczyciela.
Otwarty i innowacyjny nauczyciel wpływa na kształtowanie, wychowanie i edukację najmłodszych pokoleń.
Edukacja jest jednym z najważniejszych filarów państw. Dzięki niej możemy łatwiej przystosować się do globalnych zmian na świecie.
Nelson Mandel powiedział: „Edukacja jest najpotężniejsza bronią, za pomocą której można zmienić świat”.
Jakie umiejętności są zatem potrzebne uczniom, aby żyć, uczyć się, pracować we współczesnym świecie?
Po pierwsze pozyskiwanie, interpretowanie, analizowanie informacji.
W XXI wieku nie jest problemem dostęp do wiedzy, ponieważ dzięki Internetowi w łatwy sposób możemy wiedzę pozyskiwać.
Należy więc kształtować umiejętność wśród uczniów selekcji informacji, oceny ich, interpretacji, krytycznego podejścia.
Po drugie umiejętność rozwiązywania problemów.
Świat boryka się z wieloma globalnymi problemami, m.in. brak wody, jedzenia, przeludnienie Ziemi, zanieczyszczenie środowiska.
Po trzecie budowanie postaw naszych uczniów, w których dominującą rolę odgrywa wytrzymałość, chęć ciągłego permanentnego uczenia się przez całe życie.
Współczesne środowisko pracy, gdzie wiele czynności zastępowanych jest przez maszyny, powoduje, że edukacja musi kłaść nacisk na kształtowanie umiejętności miękkich:
- Myślenie eksperckie uwzględniające szeroką wiedzę o świecie wraz z umiejętnością szybkiego wyszukiwania informacji, multidyscyplinarna wiedza,
- Twórcze rozwiązywanie problemów,
- Umiejętności komunikacyjne, w tym umiejętność pracy zespołowej,
- Nieszablonowe myślenie,
- Innowacyjne podejście,
- Gotowość do uczenia się przez całe życie,
Praca zespołowa jest ważnym elementem współczesnej edukacji, która powinna odchodzić od modelu samodzielnej indywidualnej nauki uczniów.
Jaka jest zatem przyszłość edukacji?
Edukacja powinna przygotowywać dzieci do życia w przyszłości, w świecie, który coraz bardziej galopuje i zmienia się nieustannie każdego dnia.
Świat ten jest pełen wyzwań, nierozwiązanych problemów. Przywołać mogę chociażby wydarzenia z ostatnich miesięcy związane z pandemią. Nikt nie był przygotowany na nieznanego wirusa. Nie ma szczepionki, leków, systemu opieki zdrowotnej.
Zmienia się rynek pracy.
Jak będzie on wyglądał na 20, 30 lat?
Już dziś obserwujemy zmiany w kierunku przewagi sektora usług nad innymi sektorami gospodarki. Automatyzacja produkcji w wielu firmach wyparła dużo ludzkich manualnych czynności.
Czy zmienia się również edukacja?
System klasowo- lekcyjny jest nadal dominującą formą edukacji nie tylko w Polsce, ale w Europie. Nauczyciel przekazuje wiedzę uczniom, która nie do końca przekłada się na ich życie. Następnie wiedzę tę sprawdza za pomocą testów i sprawdzianów.
Tempo zmian we współczesnym świecie jest zawrotne i ciągle rośnie. Jeszcze na początku XXI wieku komputer tere nie był popularny, a dzisiaj borykamy się z konsekwencjami Internetu, Facebooka, Youtuba itp.
Żyjemy w społeczeństwie informatycznym, dlatego edukacja musi ulec transformacji, tak by zaspokajała potrzeby człowieka związane z życiem i pracą w globalnym świecie.
Według najnowszych danych liczba informacji podwaja się średnio co dwa lata.
Jako nauczyciele musimy zastanowić się, w jakie kompetencje wyposażyć naszych uczniów, aby czas spędzony przez uczniów w szkole (ok. 17 lat szkoła podstawowa+ szkoła średnia + studia) nie był stracony.
Jak stworzyć optymalne środowiska nauki uczniów w XXI wieku?
Celem edukacji jest przecież przygotowanie dzieci do życia, pracy, nauki w przyszłości.
Szkoła powinna być naturalnym środowiskiem do nauki uczniów. Klasa szkolna jest miejscem kształtowania umiejętności na miarę XXI wieku.
Czy jednak ma to miejsce w tradycyjnej szkole?
Uczniowie uczą się wtedy, kiedy są aktywni i zaangażowani w proces uczenia się. Nauczyciel to osoba, która wspiera samodzielną naukę ucznia. Postawmy zatem na pierwszym miejscu relacje.
Na co warto zwrócić uwagę:
- Różnorodne polecenia dla ucznia,
- Interdyscyplinarne zadania,
- Wszechstronne ocenianie,
- Zróżnicowane grupy,
- Dyskusja,
- Informacje zwrotne, zadawanie pytań,
- Budowanie ocen, sądów, poglądów,
- Ewaluacja i analiza procesu uczenia się.
Nowoczesne środowisko uczenia się jest przede wszystkim podmiotowe. To uczeń jest w centrum procesu edukacyjnego. Dbanie o wszechstronny rozwój uczniów jest podstawowym zadaniem edukacji.
Uczniowie budują swoją wiedzę, umiejętności i postawy, które tworzą ich kompetencje.
Nowa rola nauczyciela w nowoczesnym środowisku uczenia się uczniów wymaga od niego wiedzy, o tym jak uczą się uczniowie, dysponowania zasobem wiedzy i umiejętności w zakresie narzędzi TIK.
Poza tym ważne, by nauczyciele zwracali uwagę na pracę zespołową i na budowanie relacji.
Być nauczycielem w XXI wieku oznacza być profesjonalistą, ekspertem, który ciągle pogłębia i doskonali swoją wiedzę i umiejętności, a zdobyte kompetencje wykorzystuje w codziennej pracy z uczniami.
Niestety zmiana paradygmatu nauczyciela jest trudna, ponieważ głęboko zakorzenione przekonania w naszych umysłach nie pozwalają przebić się zmianie.
Jest ona jednak konieczna, ponieważ ciągłej zmianie ulega świat.
Współczesne dzieci urodziły się w erze Internetu. Za tą zmianą musi podążać szkoła. Nauczyciel musi zrozumieć uczniów dorastających w multimedialnym świecie.
To jedyna droga do aktywnego tworzenia nowoczesnego środowiska do nauki uczniów, która przygotuje ich do życia, pracy i egzystencji we współczesnym świecie.
Cyfrowe środowisko jest naturalnym ekosystemem dzieci urodzonych w XXI wieku.
Satysfakcja i pasja do nauki jest jedyną drogą budowania otwartej postawy do wiedzy, a to jest jedynym gwarantem uczenia się przez całe życie.
Tylko w adekwatnym środowisku uczniowie zdobędą umiejętności potrzebne im w przyszłości.
Jakie są zatem umiejętności, które powinna kształcić szkoła?
Co potrzebuje uczeń dla swojego przyszłego życia, pracy?
Spróbujmy określić podstawowy zakres umiejętności na miarę XXI wieku.
Partnerstwo na rzecz nauczania XXI wieku definiuje w sposób następujący najważniejsze kompetencje ucznia.
Uczeń potrzebuje sieci powiązanych ze sobą umiejętności, m.in. języka ojczystego, umiejętności czytania, pisania, matematyki, przedmiotów przyrodniczych i języków obcych. Równie ważne są takie przedmioty jak wiedza o społeczeństwie, ekonomii, polityce, sztuce, geografii, czy historii.
Współcześnie podkreślane są również takie przedmioty jak wiedza o zdrowiu, czy ogólna wiedza o świecie, środowisku w tym stylu życia.
Na tychże fundamentach warto oprzeć wykształcenie młodego człowieka.
Umiejętność uczenia się oraz niezależne myślenie stanowią paliwo, dzięki któremu młody człowiek może budować swoje edukacyjne doświadczenia.
Motywacja do nauki, zaangażowanie oraz twórcze wykorzystanie zdobytej wiedzy stanowi sedno krytycznego myślenia, umiejętności rozwiązywania problemów oraz skutecznej komunikacji.
We współczesnym świecie to właśnie praca zespołowa, kreatywność, innowacja są motorem napędzającym gospodarki wszystkich krajów.
Umiejętności w zakresie technologii informacyjno- komunikacyjnej.
Oznaczają zdolności młodych ludzi do wykorzystywania narzędzi TIK do zdobywania wiedzy w XXI wieku.
Umiejętności i potrzebne w życiu obejmują takie postawy jak etykę, bycie odpowiedzialnym, czy zdolności przywódcze. W zakresie życiowych umiejętności wymienia się również elastyczność, gotowość na zmiany.
Inny podział proponuje projekt ATC21S.
Wyróżniono tam 10 umiejętności potrzebne ludziom do życia i pracy w XXI wieku podzielonych na 4 kategorie:
- Sposoby myślenia
- Style pracy
- Narzędzia do pracy
- Życie.
Umiejętności XXI wieku.
Analizując różne podejścia do umiejętności niezbędnych człowiekowi w XXI wieku warto zwrócić uwagę na trzy umiejętności: integralne połączenie wiedzy o świecie, z twórczym rozwiązywaniem problemów oraz innowacyjności.
Niezbędne są również umiejętności komunikacyjne człowieka, samoocena oraz praca zespołowa.
Jak zatem kształtować u uczniów te umiejętności?
Przede wszystkim poprzez projektowanie przez nauczycieli odpowiedniego środowiska przez uczniów.
Innowacyjne nauczanie i uczenie się są niezbędne we współczesnej szkole. Aby można je było zrealizować niezbędne są innowacyjne techniki nauczania w szkole.
Transformacja metod nauczania powinna przebiegać od podawczych w kierunku metod aktywizujących proces uczenia się. Tylko metody angażujące uczniów mają wpływ na ich motywację do nauki oraz wysokie osiągnięcia , efekty kształcenia.
Innowacyjne techniki zawierają umiejętność uczenia się uczniów, rozszerzają proces uczenia się oraz wykorzystują narzędzia TIK.
Nauka ucznia jest spersonalizowana oraz zespołowa jednocześnie.
Uczeń buduje sam wiedzę, a następnie stosuje ją do rozwiązywania problemów samo kontrolując się.
Nauczyciel odpowiedzialny jest za dostarczanie takich zadań uczniom, które budują kompetencje na miarę XXI wieku.
Stwarzajmy uczniom możliwości zdobywania umiejętności przyszłości na lekcjach tu i teraz.
Dobrze zaprojektowane zadania są nośnikiem budowania kompetencji kluczowych.
Nauczyciele muszą mieć możliwość współpracy w ramach tworzenia, praktykowania, poszukiwania metod nauczania na miarę XXI wieku.
Nauczyciel jest projektantem zadań kształtujących nowe umiejętności ucznia.
Stworzony w Stanach Zjednoczonych program 21 CLD to doskonały przykład kształtowania umiejętności wśród nauczycieli dotyczących projektowania nowych zadań na miarę XXI wieku.
Zadania te kształtują podstawowy zestaw umiejętności dla życia, pracy i funkcjonowania człowieka w globalnym świecie.
Zmiana edukacyjna polega przede wszystkim na zrozumieniu, czym są umiejętności ucznia na miarę XXI wieku.
Kształcenie tych umiejętności odbywa się poprzez projektowanie środowiska uczenia się uczniów zasobnego w odpowiednie zadania, które kształtują te umiejętności.
Firma Microsoft stworzyła program nauczania 21 CLD, dzięki któremu nauczyciele mogą uczyć się projektowania zadań na miarę XXI wieku.
Zadania dla uczniów muszą spełniać podstawową rolę, a mianowicie rozwijać ich.
Poniżej lista kształtowanych umiejętności XXI wieku:
- Praca zespołowa,
- Budowanie wiedzy,
- Komunikacja,
- Samoregulacja,
- rozwiązywanie
- wykorzystanie technologii ICT problemów,
- innowacyjność,
Nauczyciel, który w odpowiedni sposób projektuje proces uczenia się uczniów, przyczynia się również do rozwijania umiejętności uczniowskich oraz aktywnie wspiera osiąganie przez uczniów celów uczenia się.
literatura:
https://education.microsoft.com/pl-pl/course/863ddef1/overview?fbclid=IwAR0dohGn3Zm3Tji1-uCqKkmUfKnj4DgIvu_DZlCyShmrSXHRuvK3uxwCTW0