Dysleksja to obecnie dość powszechne zaburzenie czynności czytania i pisania. Objawia się ona poprzez wiele deficytów w zakresie rozwoju tych umiejętności. Polegają one na specyficznych trudnościach dziecka, które można zdiagnozować i ćwiczyć! Funkcje te związane są z procesami umysłowymi w zakresie analizy i syntezy, koordynacji oraz segmentacji tekstu.
W dzisiejszym artykule odpowiem na pytanie jak zdiagnozować dysleksję na podstawie rysunku dziecka oraz na podstawie próbki tekstu pisanego?
Wśród wielu prób diagnostycznych, dzięki którym możliwe jest zorientowanie się w rozwoju naszego dziecka, ważne miejsce zajmują rysunki. Rysunek postaci ludzkiej mówi nam wiele o jego rozwoju poznawczym, umysłowym, czy też pojęciowym.
Jednym z bardziej znanych testów bazujących na technice rysunku jest test DENVER. Stosujemy go u dzieci między pierwszym a szóstym rokiem życia.
Wyodrębniamy w nim cztery sfery rozwoju dziecka. Możemy badać rozwój dziecka wykorzystując rysunek postaci lub na przykład rysunek domu lub figury geometryczne.
Podczas badania zaobserwować możemy między innymi:
- koordynację wzrokowo ruchową
- sprawność manualną
- możliwości poznawcze
- odtwarzanie
Podczas innej próby, w której powstają teksty pisane, mogą powstawać zdania na temat ulubionych obrazków. Oceniamy wówczas umiejętność budowania kompletnych zdań odpowiadając na pytania:
- Czy powstały zdania?
- Jakie zdania powstały? Pojedyncze, złożone?
- Czy są to zdania poprawne pod względem gramatycznym, składniowym i leksykalnym?
- Jakie rodzaju słownictwo zostało użyte? Czy poprawnie i adekwatnie dziecko go użyło?
- Czy dziecko poprawnie używa reguł gramatycznych, poprawnie stosuje interpunkcję?
Warto również zatrzymać się dłużej nad zapisem literowym wypowiedzi. Jeżeli dziecko zastępuje w pisowni jedne litery innymi, to musi być tego przyczyna. Jedną z takich przyczyn może być nieznajomość reguł gramatycznych lub nieutrwalony w pamięci wzrokowej wzorzec graficzny wyrazu.
Zwróć również uwagę na frekwencję wyrazów. Etap edukacji ma znaczenie, regularne czytanie również. Jeśli dziecko mało czyta pozbawia się szansy na zapamiętanie dużej liczby wzorców wyrazów, a tym samem pobudzanie i rozwijanie świadomości językowej!
MYLENIE LITER
Często dziecko zastępuje bądź myli litery podobnie brzące lub podobnie wyglądające w zapisie.
Takim sztandarowym przykładem jest j-i. Litery te odpowiadają fonemom podobnie brzmiącym. Dziecko głoskuje w pamięci jeśli jest starsze lub na głos na wczesnym etapie edukacji.
W ten sposób dokonuje segmentacji głosek w umyśle.
Problemy z syntezą mogą być chwilowe i po zwróceniu uwagi na istotne elementy np. to że samogłoska i brzmi krótko natomiast j długo, problemy te samoistnie przechodzą.
Czasami pojawiają się trudności w segmentacji całego wyrazu. Dziecko nie odnosi się do wzrokowego obrazu wyrazu lub ma problemy z integracją wzrokowo- słuchową.
Częstym błędem popełnianym w zapisie jest zapis samogłosek nosowych i ich nie nosowych odpowiedników: e- ę!
Opuszczenie znaku diakrytycznego, jakim jest ogonek, to poważny błąd. Wynika on zazwyczaj z braku znajomości zasad, problemów z percepcją wzrokową, pamięciom wzrokową lub zaburzeń słuchu fonematycznego.
Bardzo częstym powodem stosowania innego zapisu są nieutrwalone wzorce wzrokowe wyrazów, np. w zapisach h- ch. Nie zgadza się wzorzec litery, a ręka wiodąca wykonuje ruchy niezgodne ze wzorcem utrwalonym w umyśle dziecka!
Być może wskazuje to na kłopoty z koordynacją wzrokowo- ruchową!
Niezaprzeczalnym jest natomiast, iż praktyka czyni mistrza! Dzieci o dobrej percepcji wzrokowej, dobrej integracji procesów umysłowych, będą rzadziej popełniały błędy i nie będą przejawiały problemów na polu dokonywania segmentacji wyrazów!
Ćwiczmy zatem zmysł wzroku, na przykład układając obrazki, puzzle, wyszukując różnice na obrazkach. Zachęcajmy do budowania, wznoszenia budowli z klocków oraz rozwiązywania innych rozwijających łamigłówek. Ćwiczmy pamięć fonologiczną na przykład ucząc dziecko rymowanek, krótkich wierszyków i piosenek. Jeśli dzieci są starsze zachęcajmy do czytania!
Powodzenia!