Jednym z wymagań formalnych stawianych przed przyszłymi dyrektorami szkół i placówek oświatowych, jest przedstawienie koncepcji funkcjonowania i rozwoju danej placówki oświatowej.
Aby sprostać temu trudnemu zadaniu dobrze jest poznać warunki, w których funkcjonuje placówka oraz jej specyfikę.
Koncepcja to swego rodzaju zamysł, wizja przyszłego dyrektora, dotyczącą przyszłych działań podejmowanych w szkole, czy przedszkolu.
Poniżej prezentuję przykład koncepcji funkcjonowania i rozwoju szkoły. Nie znajdziecie Państwo jednak w nim opisu warunków funkcjonowania szkoły z uwzględnieniem jej specyfiki.
Każda szkoła jest jedyna w swoim rodzaju.
Zwracam jednak uwagę na ważne aspekty nowoczesnej edukacji, m.in. kompetencje kluczowe.
„Marzy mi się szkoła szczęśliwa, przyjazna uczniom i rozumiejąca ich potrzeby. Marzy mi się szkoła, która będzie dbała o dobre samopoczucie dzieci i młodzieży. Marzy mi się szkoła, gdzie wszyscy członkowie wspólnoty czują, że mają coś do powiedzenia. A taka szkoła będzie w naturalny sposób przyjazna uczniom i pracownikom oświaty”.
Zofia Grudzińska
Nadrzędnym celem koncepcji funkcjonowania szkoły jest ROZWÓJ uczniów, nauczycieli, rodziców, jak również podejmowanie działań służących promowaniu wartości oraz edukacji we współczesnym świecie, które byłyby nowatorskie i kształciły kompetencje na miarę XXI wieku.
„Nowoczesna szkoła w nieustającym rozwoju”, diagnozująca potrzeby całej społeczności szkolnej oraz prowadząca permanentną ewaluację jest dla mnie osobiście bardzo bliska.
Wynikiem ewaluacji w szkole jest zmiana, rozumiana jako konstruktywne działanie na rzecz rozwoju szkoły.
W myśl japońskiej filozofii „kaizen” zawsze coś można poprawić, ulepszyć, nawet drobne zmiany mogą odnieść duże skutki.
Proponuję graficzną prezentację koncepcji funkcjonowania i rozwoju szkoły jako DRZEWA:
KORZENIE: stanowią fundamentalne wartości ważne dla społeczności szkolnej, które będą jednocześnie podstawą, fundamentem budowy programu profilaktyczno- wychowawczego, poprzez który szkoła będzie spełniać funkcję wychowawczą.
PIEŃ: to działania podejmowane przez wszystkich członków społeczności szkolnej.
GAŁĘZIE: to najważniejsze obszary funkcjonowania szkoły:
- EDUKACJA
- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE
- ZDROWIE
- BEZPIECZEŃSTWO
- WSPÓŁPRACA
KONCEPCJA SZKOŁY: ujęcie graficzne w postaci drzewa.
Korzenie jako fundamentalne wartości.
Pień jako główne działania, które szkoła podejmuje.
Gałęzie jako obszary pracy szkoły: współpraca ze środowiskiem, bezpieczeństwo, edukacja, TIK- nowoczesne technologie, zdrowie.
Wszystkie procesy w szkole sprzyjają rozwojowi uczniów oraz uczeniu się.
WARTOŚCI:
Wizja szkoły będzie przede wszystkim realizować podmiotowy system budowania relacji nauczyciel- uczeń- rodzic.
Podmiotowe traktowanie uczniów, ale innych uczestników relacji społecznych w szkole (rodziców, nauczycieli , innych pracowników) to przejaw szacunku oraz wiary w drugiego człowieka. Uczniowie w takiej szkole są współtwórcami własnej unikatowej podróży po świecie wiedzy i wartości.
Propozycje:
- Innowacyjne programy wychowawczo- profilaktyczne.
- Nawiązanie współpracy na mocy porozumienia między Uniwersytetem a szkołą, celem wdrażania do praktyki szkolnej nowoczesnych teorii z zakresu wychowania i rozwoju dziecka oraz wykorzystania nowoczesnych narzędzi do diagnozowania zachowań i norm społecznych.
- Współpraca ze środowiskiem lokalnym.
- „Kluby dobrej rozmowy”- nauka umiejętności konstruktywnej rozmowy.
EDUKACJA:
Na proces edukacyjny w szkole składa się nie tylko wiedza, ale i umiejętności, które kształci szkoła.
Zestaw wiedzy i umiejętności tworzy tzw. kompetencję.
Parlament Europejski i Rada Europejska przyjęły, iż „Kluczowe kompetencje w postaci wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do każdej sytuacji mają fundamentalne znaczenie dla każdego obywatela społeczeństwa opartego na wiedzy (…)”.
Wyróżniono osiem filarów rozwojowych sfer wyróżnionych powyżej, które powinna rozwijać szkoła.
— kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
— kompetencje w zakresie wielojęzyczności,
— kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
— kompetencje cyfrowe,
— kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
— kompetencje obywatelskie,
— kompetencje w zakresie przedsiębiorczości,
— kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Kształtowanie postaw odpowiedzialności, kreatywności, współpracy, opartych na zasadach wolności, równości oraz swobód powszechnego dostępu do wiedzy jest wynikiem rozwoju wyżej wymienionych kompetencji.
Wszystkie te kompetencje powinna kształcić szkoła ze świadomością, iż szczególny nacisk powinno się kłaść na krytyczne myślenie, kreatywność, inicjatywę, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i konstruktywne kierowanie emocjami.
Edukacja w szkole będzie wyróżniała się skutecznym prowadzeniem innowacyjnych działań służących rozwojowi kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych na rynku pracy, a nowatorskie programy w zakresie wychowania i kształcenia zapewnią wysoką jakość edukacji.
Propozycje:
- Stworzenie optymalnego środowiska uczenia się, poprzez transformację przestrzeni edukacyjnych w szkole:
- Organizacja kącików tematycznych dla uczniów w całej szkole z wydzieleniem przestrzeni do odpoczynku i relaksu- zagospodarowanie przestrzeni szkolnej w sposób przyjazny dla ucznia.
- Zakup nowoczesnych pomocy dydaktycznych oraz wykorzystanie istniejącej bazy do pracy edukacyjnej.
- Zwiększenie ilości materiałów edukacyjnych tworzonych przez uczniów.
- Branie udziału w regionalnych, ogólnopolskich oraz międzynarodowych programach edukacyjnych- co będzie potwierdzone stosownymi zaświadczeniami i certyfikatami jakości pracy.
- Organizacja lekcji pokazowych modelowych wykorzystujących nowoczesne pomoce dydaktyczne dla studentów, nauczycieli i rodziców.
- Organizacja różnorodnych form rozwoju potencjału, pasji i talentu uczniowskiego: np. koła języków obcych, programowanie i robotyka, szachy, taniec, śpiew, plastyka, projektowanie+ praca metodą projektu. Wprowadzenie modelu edukacji interdyscyplinarnej oraz wykorzystanie w praktyce wiedzy z różnych przedmiotów.
- Organizacja konkursów międzyszkolnych i wojewódzkich.
- Praca zespołowa podczas zajęć, rozwiązywanie sytuacji problemowych, treningi logicznego myślenia, wytrwałego dążenia do celu, korygowania błędnych decyzji + stworzenie platformy edukacyjnej do zamieszczania przykładów dobrych praktyk.
- Indywidualizacja nauczania, tworzenie przestrzeni do dobrej edukacji uczniów ze SPE.
ROZWÓJ ZAWODOWY PRACOWNIKÓW:
- Wspieranie kadry w zdobywaniu kolejnych stopni awansu i organizacja awansu dla nauczycieli.
- Wymiana doświadczeń nauczycieli praktyków poprzez organizowanie szkoleń warsztatowych we współpracy z innymi szkołami i uczącymi tam nauczycielami.
- Wprowadzenie zarządzania przez cele (ZPC) jako skutecznego sposobu motywowania i rozwoju zawodowego kadry.
- Stworzenie międzyszkolnych zespołów zadaniowych, wypracowujących nowoczesne narzędzia, metody do pracy w szkole w wielu obszarach tematycznych (SIECI WSPÓŁPRACY).
NOWOCZESNE TECHNOLOGIE:
Mocną stroną proponowanej przeze mnie wizji szkoły jest edukacyjne wykorzystanie potencjału nowych technologii.
Jedną z dróg rozwoju szkoły będzie nawiązanie ścisłej współpracy z Parkiem Naukowo Technologicznym w celu organizacji pracowni robotyki w szkole, jak również kształceniu kompetencji informatycznych W INNOWACYJNEJ KLASIE Z NAUKĄ PROGRAMOWANIA. Kodowanie w krótkiej perspektywie czasu stanie się umiejętnością podstawową potrzebną na rynku pracy.
Elementem dopełniającym edukację z zakresu ICT byłyby również akcje oraz inicjatywy edukacyjne z zakresu cyberprzemocy, tak by uczniowie szkoły stawali się również odpowiedzialnymi użytkownikami Internetu, m.in. organizacja WOJEWÓDZKIEJ KONFERENCJI Z ZAKRESU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII I CYBER PRZEMOCY.
Propozycje:
- Wprowadzenie i ulepszanie dziennika elektronicznego.
- Modyfikacja strony internetowej pod kątem jej przejrzystości i użyteczności dla odbiorców.
- Efektywne wykorzystanie sprzętu multimedialnego.
- Tworzenie klas dwujęzycznych wykorzystujących w pracy narzędzia internetowe m.in. program E Twinning, aplikacje itp. Przy współpracy instytucji np. Instytut Goethego, kraje europejskie itp.
- Upowszechnianie przykładów dobrych praktyk na edukacyjnych portalach internetowych.
- Organizacja telekonferencji dla nauczycieli z innych szkół w Polsce i zagranicą celem wspólnego analizowania meta analiz edukacyjnych oraz wniosków płynących z pracy szkoły.
- Cykliczne lekcje z wykorzystaniem multimediów.
- Organizowanie nauki dzieci poza klasą szkolną: np. Białe Szkoły, Zielone Szkoły, obozy sportowe, językowe, tematyczne, wymiany uczniowskie, ciekawe wycieczki, festyny nauki, piosenki, wernisaże itp.(z możliwością dofinansowania przez zewnętrzne instytucje)
SZKOŁA OTWARTA NA DZIELENIE SIĘ I CZERPANIE OD INNYCH-WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM:
Poprzez współpracę rozumie się przede wszystkim:
- Współpracę z RODZICAMI jako partnerami szkoły w zakresie inicjowania wielu przedsięwzięć użytecznych społecznie prowadzących do wzajemnego rozwoju partnerów komunikacyjnych. Współpracujący ze szkołą rodzic jest jednym z najważniejszych czynników osiągnięcia przez dziecko sukcesu edukacyjnego.
- Tworzenie sieci współpracy z lokalnymi instytucjami edukacyjnymi (szkołami w Polsce i zagranicą np. wykorzystanie współpracy z miastami partnerskimi, poradniami, ośrodkami doskonalenia nauczycieli, bibliotekami, uniwersytetami, stowarzyszeniami itp.)
ZDROWIE:
Jednym z celów działalności szkoły jest dalszy rozwój w kierunku propagowania zdrowego stylu życia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom uczniów, nauczycieli i rodziców proponuję cykliczne podejmowanie zadań projektowych służących upowszechnianiu niezbędnej wiedzy na temat zdrowia.
Działanie te zmierzały by w kierunku otrzymania przez szkołę Krajowego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie.
Jednym z celów byłoby również stworzenie w szkole Gabinetu Profilaktyki Zdrowotnej (projekt rządowy zakładający dofinansowanie dla tworzenia takich gabinetów w szkołach), doposażonego w specjalistyczny sprzęt, gdzie pod okiem specjalistów uczniowie mogliby podejmować aktywne działania projektowe w kierunku aktywizowania idei zdrowego stylu życia. Inne proponowane inicjatywy to m.in. „Aktywna przerwa”, „Potrawy Lubelszczyzny”, „Piramida zdrowego odżywiania 3d”,”Kuchnie świata” itp.
- Udział w rządowych działaniach na rzecz popularyzacji sportu np. program „Szkolny klub sportowy” itp.
- Badania profilaktyczne uczniów również pod kontem zagrożenia chorobami cywilizacyjnymi+ porady specjalistyczne i wsparcie dla rodziców.
- Piramida zdrowego odżywiania jako element architektury wnętrza.
BEZPIECZEŃSTWO:
Bezpieczeństwo jest kwestią w szkole bardzo ważną, nie tylko dla rodziców, którzy oddają swoje dzieci na kilka godzin dziennie pod opiekę pedagogów, ale również dla dyrektora, nauczycieli, jak i samych uczniów. Kwestie bezpieczeństwa należy systematycznie podejmować w szkole poprzez wizualizację oraz omawianie jasnych i klarownych zasad współżycia, spotkania prewencyjne z Policją, Strażą Pożarną, ratownikami medycznymi akcje i inicjatywy społeczności szkolnej.
- Profesjonalne zorganizowanie świetlicy szkolnej, wyspecjalizowanej ze względu na zainteresowania uczniowskie: języki obce, plastyka, śpiew, gra na instrumentach.
- Apele dotyczące propagowania akceptowanych społecznie norm i zachowań oraz wartości kształtowanych w szkole.
- Realizacja ciekawych i innowacyjnych programów psychologicznych i pedagogicznych np. mentoring, toutoring itp. +fachowa pomoc psychologiczna i pedagogiczna w szkole.
Przedstawiona wizja budowania szkoły polegałby na podejmowaniu nowych wyzwań przyszłości, zmierzających do permanentnego rozwoju placówki.
Podnoszenie zarówno standardów technicznych, poprzez doposażenie szkoły w nowoczesne pomoce dydaktyczne, jak również dbanie o tworzenie dobrych relacji oraz atmosfery pracy staną się wyznacznikiem sukcesu.
„Szkoła innowacyjnych rozwiązań” którą proponuję, to szkoła zaangażowana w tworzenie dobrej oświaty lokalnie i na skalę ogólnopolską.