W szkole obserwujemy narastający kryzys myśli kreatywnej. 

Jest to związane z jednorodnym system edukacyjnym oraz dyktatem gotowych produktów konsumowanych codziennie przez współczesne społeczeństwo.

Dotyczy to nie tylko produktów spożywczych, ale również zabawek, gier, sprzętu elektronicznego, który powoli zaczyna wyręczać ludzi w poszukiwaniu rozwiązań potrzebnych na co dzień do życia.

Zastanówmy się zatem nad naturą myśli kreatywnych, aby w świadomy sposób móc wypracować dogodne rozwiązania dla tego ważnego społecznego problemu.

Rozwój KREATYWNEGO MYŚLENIA to jedna z podstawowych wartości strategii rozwojowej szkoły.

Organizowanie treningów twórczości, rozpoznawanie potrzeb uczniów, rozwijanie talentów to tylko niektóre elementy szkoły opartej na modelu Learning by doing.

Kreatywność, innowacyjność, twórcze myślenie, czyżby można było zawrzeć misję i wizję nowoczesnej szkoły w tych trzech słowach? 

Na czym mógłby polegać trening kreatywności dla dziecka? Jak wdrażać innowacje w szkole i jednocześnie rozwijać twórcze myślenie?

Zacznijmy od zadawania pytań.

Dążmy do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na te pytania. Co by się wydarzyło, gdyby zając wskoczył na drzewo? O czym mogą rozmawiać gąbka z kredą po zamknięciu klasy szkolnej? Do czego to może służyć?

W szkole przeżywamy swoisty kryzys myśli kreatywnej.

Przyczynia się do tego fakt spędzania przez dzieci i młodzież dużej ilości czasu przed komputerem telewizorem, laptopem, korzystaniem z telefonów komórkowych.

Mówi się również o braku kreatywnych zajęć w szkole. Kiedyś dzieci same wymyślały plan zabawy na cały dzień. Organizowały sklep, aptekę z podręcznych symbolicznych przedmiotów.

Strategiczny obraz kreatywnej zabawy rodził się w ich umysłach bez wysiłku i spontanicznie.

Życie współczesnych dzieci jest zaplanowane z dokładnością co do minuty przez rodziców.

Rośnie zamożność społeczeństwa. Rodzice mogą oni sobie pozwolić na każdą zabawkę dla dziecka. Zasypują go całą masą gotowych zajęć pozalekcyjnych, często dają gotowe rozwiązania.

Umysł współczesnego dziecka nie ma czasu na wymyślanie własnych ścieżek myślenia.

Chciałbym zwrócić uwagę na badania nad kreatywnością wykonane przez profesora George’a Landa , podczas których 98% przebadanych dzieci w wieku 3-5 lat uznano za geniuszy. Te same dzieci przebadane 5 lat później odnotowały 32% spadek kreatywności, po kolejnych 5 latach już tylko 12 % dzieci było w przedziale „kreatywnych geniuszy”.

Populacja osób dorosłych oznacza się tylko 2% zasobem osób kreatywnych.

Na podstawie tych badań sformułowano strategię rozwoju kreatywności w szkole.

Tak zwane IBL- INQUIRY BASED LEARNING, czyli w polskim tłumaczeniu „nauka oparta na zapytaniu”.

Fundament edukacji kreatywnej w tym ujęciu stanowi praca zespołowa i dostęp do wielu zasobów. To swoiste wyzwanie dla szkoły. Tworzenie zasobów edukacyjnych dla uczniów wykorzystywanych do samodzielnego pozyskiwania informacji i zdobywania doświadczenia.

Inne możliwości rozwoju kreatywności

  • Twórcze rozwiązywanie problemu
  • Burza mózgów
  • Tworzenie nowych pomysłów i dostrzeganie istniejących z nowej perspektywy.

Środowisko jest ważnym elementem rozwoju kreatywności dziecka. Sprzyjające bodźce rozwijają kreatywność, logiczne myślenie, wnioskowanie oraz inne umiejętności umysłu ludzkiego. Otoczenie powinno być motywujące, pobudzające do myślenia, bezpieczne.

Ciekawość jest przypisana dziecku od momentu jego narodzin.

Szkoła i rodzina mogą ją wzmacniać bądź osłabiać. Zaangażowany elastyczny nauczyciel, który inspiruje  pozwala na samodzielne wyciąganie wniosków, tworzy szanse na zadawanie pytań, poszukiwanie informacji jest niezbędny w procesie edukacyjnym opartym na aktywności ucznia.

Aktywne ucznie się równa się głębokie uczenie się równa się zaangażowanie.

Kreatywna szkoła dba o atmosferę odkrywania, krytycznego myślenia, rozwija chęć do podejmowania ryzyka.

Co przeszkadza w edukacji w byciu kreatywnym?

  • System egzaminów, rankingi szkół, ocenianie, kontrola.

Istnieje również wiele mitów społecznych przeświadczeń, które utrudniają rozwój kreatywności.

Między innymi, że nie każdy jest kreatywny.

Przecież kreatywność występuje u wszystkim, jedynie w rożnym stopniu.

Kreatywność jest zawsze i wszędzie.

Nieprawda, występuję w określonych okolicznościach i warunkach to stan umysłu.

Konstruktywna krytyka, a więc sposób przekazywania informacji w taki sposób, aby wskazać kierunki pracy dla uczniów, a nie wytykać błędy.

Jest to związane z pracą naszego mózgu, który zamyka się na krytykę odwraca w sytuacji, kiedy otrzymuje bodźce z zewnątrz sygnalizujące zagrożenie.

Odpowiednia informacja zwrotna mobilizuje, jej podstawą jest wsparcie.

Jak rodzą się pomysły?

Czy istnieje osławiony moment „eureka”?

Pomysły rodzą się jako dłuższe w czasie zmagania naszego mózgu, dywagacje nad rozwiązaniem problemu.

Analizujemy, badamy, weryfikujemy, i mamy olśnienie, jako wynik pracy nad problemem.

Tak naprawdę, oryginalność to rzadka przypadłość.

Oryginalne pomysły często nie są nowe. To jednak nie przeszkadza.

Kreatywność to uczenie się od innych, inspirowanie pomysłami, doświadczenie i rozwój to czynniki determinujące kreatywność i twórczość.

Kreatywny ekspert- posiada wiedzę i fakty, którymi żongluje w celu odkrycia nowych możliwości.

Burza mózgów nie jest zbieraniem pomysłów, to bardzo skomplikowany proces, który dobrze przeprowadzony prowadzi do rozwoju kreatywności.

W społeczeństwie dominuje przeświadczenie, że spójność myślenia jest ważna ogranicza to rozwój kreatywności. Nie wszyscy muszą przecież myśleć w ten sam sposób.

Uczmy dzieci, że odmienne myślenie nie jest niczym złym. Sami pozwalajmy na akceptację zdania innych.

To przykre, że szkoły ukierunkowują zainteresowania oraz wpajają określone modele myślowe. Śmierć kreatywności zdaje się agitować tradycyjny model edukacyjny.

Kreatywność to nie jest rozbłysk jednej sekundy.

To ciężka praca na sukces, dzień po dniu oblana potem nauki, analizowania, interpretowania, tworzenia.

Istnieją naukowe dowody na to, że kreatywność silnie związana jest również z produktywnością. Musisz stworzyć tysiące prototypów zanim stworzysz dzieło innowacyjne.

Myślenie racjonalne i myślenie kreatywne są ze sobą ściśle powiązane, chociaż na ozór są przeciwstawne.

Myślenie kreatywne (abstrakcyjne) zlokalizowane jest w prawej półkuli mózgu u osób praworęcznych, natomiast myślenie racjonalne, analityczne w lewej u osób praworęcznych.

Powszechnie uważa się, że najlepsi matematycy mają szczególnie rozwiniętą lewa półkulę mózgu.

Nie jest tak.

Najlepsi matematycy to ci, u których obie półkule mózgu są tak samo rozwinięte i współpracują ze sobą.