Misja i wizja placówki edukacyjnej to podstawowy fundament, na którym opierać powinna swoją działalność.
Prawidłowo określona oraz realizowana wyznacza cele, kierunki pracy oraz buduje normy i zachowania przyjęte w organizacji edukacyjnej.
Jak dobrze skonstruować misję i wizję szkoły lub przedszkola?
Na to pytanie spróbuję odpowiedzieć przy pomocy tak zwanej Piramidy Dilts’a.
Piramida Diltsa
To narzędzie stworzone przez Roberta Diltsa, które opisuje na jakich poziomach funkcjonuje człowiek. Piramida obrazuje również relacje poziomów względem siebie. Wzajemne oddziaływania poziomów neurologicznych opisanych przez uczonego są podstawą tworzenia misji, wizji, planów działania organizacji.
Często szkoły mają problem z określeniem własnej misji i wizji. Piramida pozwoli w łatwy sposób sprecyzować obszary, w których działa i funkcjonuje człowiek, wychodząc od środowiska. Na szczycie możliwe będzie sformułowanie misji placówki edukacyjnej.
Stąd już tylko krok od sformułowania celów, określania zadań, które powodują pozytywne efekty edukacyjne i wychowawcze.
Co oznaczają poszczególne poziomy neurologicznego funkcjonowania człowieka według Roberta Diltsa?
ŚRODOWISKO
Miejsce, otoczenie w którym żyjemy na co dzień, w którym pracujemy. Wszystko co nas otacza: miejsca, obiekty, ludzie, relacje czas i warunki w których się znajdujemy.
Jako nauczyciele rodzice, dyrektorzy powinniśmy sobie nieustannie zadawać pytanie, czy jest ono bezpieczne, wspierające i rozwojowe?
Na co powinniśmy zwrócić uwagę tworząc takie środowisko pracy i nauki uczniów:
- Błąd nie oznacza porażki, lecz użyteczną informację zwrotną, która sprawia, że idziemy naprzód, rozwijamy się, wyciągamy wnioski z popełnionych błędów.
- Nie wprowadzaj atmosfery strachu, lęku. Redukuj stres poprzez równowagę między nauką a odpoczynkiem. Życiem zawodowym i osobistym.
- Wytwarzaj pozytywne emocje, wspólnie pokonujcie trudności.
- Buduj wizję wspólnych celów, promuj pracę zespołową.
- Budujcie bazę narzędzi dostępnych dla wszystkich.
ZACHOWANIA
W jaki sposób zachowują się nauczyciele, uczniowie, rodzice, dyrekcja szkoły wobec swoich obowiązków, realizowanych bieżących zadań, nauki, samodoskonalenie.
Zachowanie to róże formy aktywności, nasze działania, relacje.
Co można zrobić?
- Wyznacz normy zachowania, kodeks postępowania etyczny i spójny dla wszystkich. Konsekwentnie go przestrzegaj.
- Bądź wzorem dla uczniów, nauczycieli, rodziców.
- Rozmawiaj, rozwiązuj problemy, wspieraj, udziel konstruktywnej informacji zwrotnej.
- Stwórz standardy użytecznych zachowań w klasach na korytarz szkolnych. Szkolny Savoir Vivre.
- Stosuj rozmowy coachingowe, obserwacje zachowań ludzi w różnych sytuacjach.
UMIEJĘTNOŚCI
Według Diltsa umiejętności stanowią zbiór zachowań połączonych w jedną całość. W tym zakresie mieszczą się standardy edukacyjne, kryteria sukcesu, czy kształtowane kompetencje kluczowe w szkole na wszystkich przedmiotach.
Umiejętności są bardziej złożone niż zachowania. Są to swoiste sekwencje działań, które prowadzą do określonego celu. To także strategie naszego umysłu, aby zrealizować zamierzenia.
Co można zrobić?
- Rozwijaj, stwarzaj możliwości, wprowadzaj aktywne metody pracy z uczniem.
- Propaguj samodzielne uczenie się uczniów
- Stwórz standardy, kanon umiejętności, którymi powinien dysponować absolwent Twojej szkoły.
- Stwórz narzędzia diagnozujące poziom rozwijanych kompetencji.
- Motywuj, wspieraj, rozwijaj.
PRZEKONANIA I WARTOŚCI
To źródło naszych zachowań i postaw. Motor decyzji i działań, które podejmujemy szybko, często bez namysłu, rzec by można, automatycznie. Mają one zasadniczy wpływ na nasze życie, przede wszystkim określają i precyzują zasady współpracy w zespole, sposób zarządzania, przekonania na temat ludzi i i ch postaw w pracy.
Przekonania to uogólnienia na temat relacji, związków między zdarzeniami, ludźmi i innymi elementami rzeczywistości. To różnego rodzaju stereotypy myślenia, oceny i i interpretacje.
Przekonania pomagają porządkować dane, treści, obserwacje, nadawać sens ludzkim doświadczeniom.
Niestety również ograniczają i zawężają nasze myślenie. Zniekształcają percepcję nakładają pewnego rodzaju filtr na nasza psychikę.
„ Moim zdaniem, uważam, że, jestem pewien, sądzę, że, wierzę, że, nie wierzę zgadzam się z opinią” i wiele innych form wypowiedzi świadczy o tym, że ktoś prezentuje nam swoje przekonania.
WARTOŚCI
To co uważamy za ważne istotne w naszym życiu. Wartości motywują do działania i wyznaczają kierunek. Często przybierają postać imperatywów: odpowiedzialność, punktualność, przyjaźń, sprawiedliwość, skuteczność.
Odpowiedz na pytania:
- Jakie są twoje przekonania i wartości?
- Jakie wartości promujesz w pracy?
- W jaki sposób sprawisz, żeby ludzie wiedzieli, jakimi wartościami kierujesz się w życiu i w pracy?
- Jakie posiadasz przekonania w stosunku do ludzi, jaki mają wpływ na twoje relacje w pracy z innymi nauczycielami, z uczniami w klasie, z rodzicami?
TOŻSAMOŚĆ I MISJA
To poziom niemal transcendentalny. To tutaj odpowiadamy na pytanie: Kim jestem? Za kogo się uważam? Z kim lub z czym się identyfikuję Także pytanie: Kim chcę się stać?
Spójne poczucie tożsamości jest źródłem samorealizacji i spójności wewnętrznej człowieka. Brak tożsamości prowadzi do alienacji, buntu, dylematów moralnych.
Misja określa nadrzędne zadanie jakie mamy do spełnienia w życiu. Coś co uważamy za nasze posłannictwo, gdzie możliwa jest życie w zgodzie ze sobą i ze swoimi wartościami.
Na tym poziomie dążymy do tworzenia celów, misji i wizji organizacji w której pracujemy, które byłyby spójne z naszymi wewnętrznymi przekonaniami.
Kolejne poziomy neurologiczne funkcjonowania człowieka są od siebie zależne w taki sposób, że poziom wyższy organizuje poziom poniżej i prowadzi do zmiany na poziomie niższym, jeśli oczywiście jest ta zmiana pożądana i potrzebna. To hierarchiczna struktura elementów wzajemnie warunkujących się, spójnych i wynikających z siebie nawzajem.
Taka hierarchiczna struktura w łatwy sposób porządkuje nasze myślenie i działanie.
Prosty przykład
W szkole deklarujemy, że naszą wartością jest współpraca, a ławki ustawione są w sposób uniemożliwiający działanie zespołów i wspólną pracę lub na korytarzach szkolnych brakuje miejsc do interakcji uczniowskiej to wniosek z tego jeden. Deklaracja i rzeczywista realizacja rozmijają się.
Stąd wynika również waga misji i wizji placówki. Z niej wszystko wynika. Ona warunkuje wszystkie zachowania, przekonania, działania w placówce edukacyjnej.
Przykładowe pytania, dzięki którym poznasz poszczególne poziomy uwzględnione w Piramidzie Dilts’a.