Dyslalia to jedna z patologii mowy dotycząca artykulacji głosek. To wada wymowy, polegająca na nieprawidłowej realizacji głoski lub grup głosek, na opuszczaniu lub zastępowaniu jednej głoski innymi głoskami. Dziecko dyslaliczne to dziecko, które posiada wadę wymowy.
Najczęściej wady te są rozwojowe i ustępują wraz z wiekiem. Zawsze powinniśmy jednak wspierać dziecko dostarczając mu właściwych ćwiczeń logopedycznych.
LOGOFUN– to wsparcie dla rodziców dzieci z wadami wymowy, terapia w domu, wiem jak to ważne, ponieważ sama jestem mamą dwójki dzieci dyslalicznych!
Niektórzy autorzy nadali terminowi dyslalia inne znaczenie. Irena Styczek traktuje dyslalię jako zejściową formę alalii prolongaty, czyli opóźnienia rozwoju mowy, gdzie termin alalia oznacza brak mowy, brak mówienia. Jeśli dziecko już zaczyna trochę mówić, to Irena Styczek twierdzi, że alalia przechodzi w dyslalię. W jej rozumowaniu dotyczy to wszystkich podsystemów języka.
Według Leona Kaczmarka dyslalia to wada wymowy, a nieprawidłowa artykulacja głosek to defekt, który ogranicza na przykład wybór zawodu.
Jest również wiele klasyfikacji wad wymowy. Ogólnie dzielimy je na Ilościowe i jakościowe.
Poniżej przedstawiam ilościową klasyfikację zaproponowaną przez Leona Kaczmarka:
Wyrazy różnią się między sobą ze względu na zestaw cech dystynktywnych, np. półka- bułka, pas- bas, inne jest miejsce artykulacji głosek w nagłosie p- b. Ze względu na cechy dystynktywne głosek, fonemów w języku wyróżniamy również dyslalię prostą– nieprawidłową realizację jednej cechy dystynktywnej lub dyslalię złożoną, gdzie nieprawidłowo realizowane są dwie lub więcej cech dystynktywnych.
Przy deformacjach, nie zmienia się cecha dystynktywna głoski, a więc znaczenie wyrazu.
Głównym celem klasyfikacji ilościowej zaproponowanej przez Leona Kaczmarka jest porządkowanie ze względu na ilość.
Antoni Pruszewicz, lekarz foniatra jest twórcą innej klasyfikacji ilościowej wad wymowy, jego celem jest próba klasyfikacji ze względu na zrozumiałość wypowiedzi.
Wyróżnia on :
1. Bełkotanie izolowane- wadliwa realizacja jednej głoski, mowa jest dobrze zrozumiała.
2. Bełkotanie częściowe: wadliwa realizacja niewielu głosek, zrozumiałość mowy nieznacznie zmniejszona.
3. Bełkotanie wielorakie: wadliwa realizacja wielu głosek, zrozumiałość mowy znacznie zmniejszona.
4. Bełkotanie uogólnione: zaburzenie wymowy niektórych samogłosek i niektórych spółgłosek, mowa zupełnie niezrozumiała.
Najsensowniejsze są jednak według mnie klasyfikacje jakościowe wad wymowy. Do najstarszych z nich zalicza się podział foniatryczny, w którym wyróżniamy:
1. PARALALIĘ: czyli zastępowanie głosek, fonemów przez inne np. r- l, j, sz- s, są to wszelkiego rodzaju niedokształcenia mowy.
2. DYSLALIA właściwa: czyli zniekształcenia głosek, fonem jest zachowany, natomiast jego artykulacja jest zaburzona.
3. MOGILALIA: czyli opuszczanie głosek.
Jeżeli dziecko ma 7 lat, a zastępuje głoski to jest to niewątpliwie wada wymowy, jeśli ma mniej niż 7 to jest to proces rozwojowy, który trzeba korygować, lecz nie powinien niepokoić.
Oto kilka przykładów wad wymowy i związanych z nimi terminów logopedycznych:
Zapraszam do aktywnej dyskusji i zadawania pytań w panelu kontaktowym. W następnym artykule jakościowy, językoznawczy podział wad wymowy według Józefa Kani.
Serdecznie polecam!