W jaki sposób znaleźć drogę do skutecznej komunikacji w domu, szkole, czy pracy?
Skuteczność naszych codziennych działań zależy od umiejętnego słuchania.
Bycie skutecznym nauczycielem, rodzicem, przełożonym, czy pracownikiem zaczyna się w momencie, kiedy umiejętnie słuchamy co mówią pracownicy, uczniowie, wychowankowie, nasze dzieci.
Na jakim poziomie słuchania przetwarzasz informacje?
Oto, co na temat aktywnego słuchania mówią ogólne zasady ujęte w poziomach słuchania, wywodzące się z couchingu.
Przytaczam również przykłady dialogów, które obrazują różnicę na III zasadniczych poziomach słuchania drugiej osoby.
Dzięki nim zwrócisz uwagę na najistotniejsze elementy aktywnego słuchania i staniesz się bardziej efektywny w swojej pracy, w domu i w szkole.
Wyróżniamy trzy zasadnicze poziomy słuchania.
Poziom pierwszy odnosi się do uwagi słuchacza, która skoncentrowana jest zazwyczaj na nim samym. Człowiek słucha i reaguje, na to co mówi druga osoba. Dzieje się to po przez pryzmat własnych doświadczeń, emocji, reakcji własnego organizmu, wartości i przekonań.
Na pierwszym poziomie słuchania pojawia się zazwyczaj jedno pytanie. Jest ono subiektywne i odnosi się personalnie odbiorcy: „ Co to oznacza dla mnie?”
Przykład dialogu skoncentrowanego na sobie:
- Ostatnio mam dużo pracy i nie mam w ogóle czasu na uporządkowanie rzeczy na biurku? Wszędzie leżą luźne kartki i panuje bałagan.
- Czy to ma dla Ciebie znaczenie? Wszystko przecież wykonujesz na czas. Świetnie organizujesz swoją pracę.
- To prawda nie popełniłem, żadnej gafy jeszcze, wszystkie sprawy rozwiązuję pomyślnie, ale en bałagan doprowadza mnie do szału.
- Nie przejmuj się tym tak, będziesz mieć trochę więcej czasu to uporządkujesz swój bałagan, a teraz skup się na bieżących zadaniach, aby nie przerywać dobrej passy.
- No tak ale to mnie wkurza….
- Rozumiem, ale uwierz mi że to da się wytrzymać, ponieważ są ważniejsze sprawy. Co z tą rozmową wychowawczą planowaną na czwartek?
- skoro tak uważasz….
W powyższej rozmowie przełożony słucha na poziomie pierwszym, a więc koncentruje się na prowadzeniu rozmowy poprzez filtr własnych doświadczeń, przekonań, prowadzi pracownika/ ucznia w swoją stronę, w stronę własnych przekonań.
Na drugim poziomie słuchania rozmowa skoncentrowana jest na pracowniku, uczniu, czy wychowanku. Zwracamy uwagę na to, co mówi druga osoba, jakich słów używa, jakiej gestykulacji i mowy ciała używa, a także próbujemy się skupić na tym, czego nie mówi.
To trudne zadanie, musisz być jak najszczersze lustro, które w rzetelny i niczym nie skrzywiony sposób odbije obraz intencji komunikacyjnej odbiorcy. Twoją rolą jest nie tylko prawdziwe i nie zniekształcone odbicie, ale przede wszystkim pokazanie go powrotem, najlepiej w niezmienionej formie.
Przykład komunikacji prowadzonej na drugim poziomie słuchania:
- Ostatnio mam dużo pracy i nie mam w ogóle czasu na uporządkowanie rzeczy na biurku? Wszędzie leżą luźne kartki i panuje bałagan.
- Czy to ma dla Ciebie znaczenie? Wszystko przecież wykonujesz na czas. Świetnie organizujesz swoją pracę.
- To prawda nie popełniłem, żadnej gafy jeszcze, wszystkie sprawy rozwiązuję pomyślnie, ale en bałagan doprowadza mnie do szału.
- Jak możesz połączyć te dwie rzeczy, to jest terminowo rozwiązywać swoje sprawy i jednocześnie posprzątać bałagan, który Ci przeszkadza?
- To chyba nie jest teraz możliwe, mam tysiące spraw do załatwienia.
- A co jest możliwe?
- Przydałby mi się jeden wolny dzień, żeby posprzątać ten bałagan, ale nie mam teraz na to czasu?
- A ile masz czasu?
- Mógłbym poświęcić na przykład 15 minut dziennie przed wyjściem z pracy i powoli to posprzątać?
- No to może mógłbyś poświęcić 15 minut dziennie przed wyjściem z pracy i powoli to posprzątać?
Drugi poziom słuchania to szansa dla osoby słuchanej podążania własną drogą, w której sam znajduje rozwiązanie, przełożony mu towarzyszy i wspiera. Odbywa się to zazwyczaj po przez dokładną analizę tego co mówi współuczestnik rozmowy oraz umiejętne zadawanie pytań.
Drugi poziom słuchania to twarde połączenie między przełożonym, a pracownikiem, uczniem, wychowankiem.
Jeszcze trwalsze połączenie, swoistą synergię między dwiema osobami muzykujemy na III poziomie słuchania.
Na tym poziomie przełożony, nauczyciel jest wrażliwy na wszystkie sygnały od pracownika, ucznia, wychowanka oraz od otoczenia.
Tutaj ważne jest aktywne słuchanie, rejestrowanie doznań słuchowych, wzrokowych, dotykowych, czy zapachowych. Zwracamy uwagę na nastrój, zachowanie, odszyfrowujemy poziom energii słuchacza na podstawie polisensorycznego poznania świata oraz własnej intuicji.
Przykład rozmowy przeprowadzonej na III poziomie słuchania:
- Ostatnio mam dużo pracy i nie mam w ogóle czasu na uporządkowanie rzeczy na biurku? Wszędzie leżą luźne kartki i panuje bałagan.
- Czy to ma dla Ciebie znaczenie? Wszystko przecież wykonujesz na czas. Świetnie organizujesz swoją pracę.
- To prawda nie popełniłem, żadnej gafy jeszcze, wszystkie sprawy rozwiązuję pomyślnie, ale en bałagan doprowadza mnie do szału.
- Co jest w tym szczególnego? Wydaje mi się, że mocno Cię poruszył ten bałagan.
- Tak te wszystkie nieuporządkowane kartki, nie mogę odnaleźć bieżących ważnych dokumentów.
- Słyszę w twoim tonie, jakby coś Cię wstrzymywało, blokowało?
- Wiesz, jestem taki zapracowany, nie mam czasu i przestrzeni dla siebie. Cały czas mocno skupiam się na pracy, nie mam nawet czasu pójść do lekarza.
W rozmowie toczonej na III poziomie słuchania przełożony wychwytuje wszystkie niuanse w słowach, ekspresji i zachowaniu pracownika, ucznia i pomaga mu dotrzeć do istotnych dla niego obszarów. Często tak jest, że pod zewnętrznymi objawami zachowania, kryją się problemy osobiste.
Warto być na nie wrażliwym pracując jako przełożony, czy nauczyciel, ponieważ prowadzenie rozmów na III poziomie słuchania pomaga budować prawdziwe relacje.