Zadawanie prac domowych budzi we współczesnym podejściu do edukacji wiele kontrowersji.
Zadania, które uczeń musi wykonać poza godzinami pobytu w szkole, są dla niego szkodliwe.
To zdanie jednej części pedagogów. Według drugiej części prace domowe przynoszą wiele korzyści związanych z ogólnym rozwojem uczniów.
Jak jest w rzeczywistości?
W historii edukacji na przestrzeni ostatniego stulecia różnie traktowano odrabianie pracy domowej.
Na początku XX wieku uważano, że praca domowa wpływa na podwyższenie funkcji intelektualnych młodych ludzi.
Następnie to podejście zaczęło ustępować przekonaniu, że odrabianie prac domowych zabiera czas wolny uczniom.
W latach 70 XX wieku rozpoczęła się ogólnoświatowa dyskusja na temat zasadności zadawania prac domowych przez nauczycieli.
Z jednej strony praca domowa wspiera samodzielną naukę ucznia w domu, z drugiej strony może mieć związek z problemami natury psychicznej u uczniów.
Wykonywanie zadań domowych poprawia osiągnięcia uczniów, jak wynika z badań Coopera (2006).
Następnie na podstawie tych badań wysnuto wniosek, że praca domowa jest bardziej efektywna w odniesieniu do uczniów starszych.
W młodszych klasach zadawanie pracy domowej może być elementem kształtowania dobrych nawyków uczenia się.
Praca domowa, która jest inspirująca pomaga również budować pozytywne nastawienie do szkoły oraz budować przekonanie, że uczymy się nie tylko w szkole, ale również poza nią.
Czas.
Jedną z kwestii w sporze dotyczącym zadawania prac domowych jest ilość czasu poświęcanego przez uczniów na zadania domowe.
Badania Coopera dotyczące szkoły średniej sugerują, że najlepsze efekty daje poświęcanie na odrabianie pracy domowej przedziału czasowego 1-2 godziny dziennie. Po przekroczeniu tego czasu pozytywny wpływ pracy domowej na osiągnięcia ucznia spadał.
Badania Bennet, Finn, Cribb sugerują zdawanie 10 minut pracy domowej w pierwszym roku nauki i proporcjonalne zwiększanie tego czasu w kolejnych latach szkolnych.
Należy również zwrócić uwagę na realizm w zadawaniu pracy domowej dotyczący treści, poziomu trudności oraz wymiaru.
Jakość zadań a nie ich ilość powinna przyświecać nauczycielom formułującym zadania do samodzielnego wykonania przez uczniów w domu.
Rodzice.
Dyskusyjne jest również włączanie rodziców w odrabianie prac domowych przez dzieci.
Wielu rodziców czuje się niekompetentnych w zadaniach domowych, powinność rodzicielska obliguje ich jednak do pomocy.
Warto również dokładnie sprecyzować zasady, na jakich rodzice biorą udział w odrabianiu prac domowych przez dzieci.
Przede wszystkim rodzice nie są ekspertami w danej dziedzinie. W związku z tym powinni otrzymać czytelne wskazówki od nauczyciela odnośnie roli, którą spełniają.
Dzieci samodzielnie odrabiają zadania, a rodzice zadają pytania sprawdzające, które porządkują i podsumowują wiedzę uczniów.
Warto również postawić na zadania angażujące rodziców, np. wywiad na określony temat. Dzięki takim zadaniom zaangażowanie rodziców będzie miało formę przedłużenia nauki w szkole.
Cel.
Zadania muszą mieć jasno sprecyzowany cel. Zazwyczaj cel ten odwołuje się do zadań praktycznych budowania relacji z rodzicami oraz przygotowaniem do życia.
Zadania domowe, które są powiązane z celami nauczania wpływają na rozwój uczniów, oczywiście pod warunkiem odpowiedniego czasu na ich rozwiązanie.
Należy również zwrócić uwagę na jasność i precyzję w formułowaniu zadań domowych oraz dożyć do samodzielnego rozwiązania pracy domowej przez uczniów.
Jak sformułować idealną pracę domową?
- Przygotuj dla uczniów zadania, które opierają się na szukaniu podobieństw i różnic. Zadania te powinny opierać się na porównywaniu, klasyfikowaniu, tworzeniu metafor i szukaniu analogii,
- Analizuj błędy wspólnie z uczniami,
- Ćwicz umiejętności, strategie i procesy,
- Zadawaj pracę domową w określonym celu,
- Zadawaj zadania domowe, które wpływają na pogłębienie wiedzy uczniów,
- Zadawaj zadania, które zwiększą płynność wiedzy proceduralnej,
- Zaproponuj również zadania, które wprowadzają nowe treści nauczania.
Korzyści z zadawania pracy domowej jest wiele. Praca domowa, które spełnia powyższe kryteria może przynieść wiele dobrego dla podniesienia poziomu nauczania oraz ogólnego rozwoju ucznia.
Na podstawie. R. J. Marzano: „Sztuka i teoria skutecznego nauczania”.