Programy wychowawczo- profilaktyczne w szkołach to ważne dokumenty obrazujące pracę placówki w dziedzinie dydaktyki, wychowania i opieki.
Są one integralną częścią programów dydaktycznych pracy nauczycieli w klasach szkolnych.
Powinny stanowić również punkt wyjścia do planowania harmonogramu działań szkolnych na bieżący rok szkolny.
Wraz z przyjęciem ustawy Prawo oświatowe 17 września 2016 r. wzmocniono warunki do organizowania wychowawczej roli szkoły.
W podstawie programowej wychowania przedszkolnego jak również w podstawie programowej kształcenia ogólnego znalazły się zapisy dotyczące realizacji treści wychowawczo- profilaktycznych, do realizacji w szkole, w tym w szczególności na zajęciach z wychowawcą.
W związku z próbą elastycznego konsolidacyjnego podejścia do obu treści połączono profilaktykę i wychowanie w jeden dokument, tak zwany Program Wychowawczo- Profilaktyczny, który zawiera treści i działania z obu dziedzin.
Program ten oparty powinien być w swych założeniach na diagnozie potrzeb społeczności lokalnej. Uwzględniać specyfikę placówki, warunki środowiskowe i lokalne.
W założeniach powinien również oddziaływać całościowo w sposób wychowujący oraz uzupełniać swoisty sposób oddziaływania o działania profilaktyczne.
Celem podstawowym Programu jest wsparcie dziecka oraz zapobieganie i przeciwdziałanie zachowaniom problemowym.
Uchwałę dotyczącą programu wychowawczo profilaktycznego podejmuje Rada Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną. Jeśli rada rodziców i rada pedagogiczna do 30 września nie uzyskają porozumienia to program ten uchwala dyrektor z porozumieniu z organem prowadzącym. Przypadki takiego postępowania całe szczęście w ogóle nie występują.
Wychowanie to wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości we wszystkich sferach jego funkcjonowania, intelektualnej, duchowej, fizycznej, społecznej. Powinno być ono uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki.
W podstawie programowej pojawia się szereg działań i treści, których zadaniem jest wychowywać. Wyrażą się to m.in. w poszerzeniu tematyki edukacji dla bezpieczeństwa, w uwzględnieniu kwestii z ratownictwa medycznego.
Zadaniem nauczycieli jest rozwijać umiejętności pracy zespołowej, rozwiązywanie problemów, czy realizację projektów edukacyjnych.
Program wychowawczo- profilaktyczny obejmuje treści i zadania z zakresu wychowania i profilaktyki skierowane do uczniów. Zadania te dostosowane są do ich wieku oraz potrzeb rozwojowych. Oddziaływania te obejmują swoim zasięgiem całą społeczność szkolną: uczniów, nauczycieli, rodziców.
Wychowanie młodego pokolenia to zadanie realizowane we współpracy rodziny i szkoły. Zadaniem szkoły jest stwarzanie właściwych warunków wychowania i opieki nad uczniami, ponieważ odbywa się ono w każdym momencie życia dziecka.
Wychowanie do wartości.
W procesie edukacyjnym szkoła ma obowiązek podejmować działania związane z miejscami ważnymi dla pamięci narodowej. Utrwalanie postaci bohaterów oraz wydarzeń z przeszłości, upamiętnianie najważniejszych świąt narodowych i symboli państwowych to integralna część tego programu.
Stała współpraca z rodzicami należą do obowiązków nauczycieli i dyrektora placówki. Współpracę taką można również z innymi podmiotami odpowiedzialnymi za krzewienie wartości wychowawczych i edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży.
W dobie europeizacji, globalizacji podkreśla się zwłaszcza krzewienie postaw patriotycznych, społecznych i obywatelskich. Wzmacnia to poczucie tożsamości narodowej, buduje wspólnoty państw, miast. Przywiązanie do historii i tradycji narodowej jeszcze szczególne istotne w dobie multikulturowości. Inicjatywność przejawia się w świadomym podejmowaniu działań na rzecz szkoły i lokalnej społeczności. Wyrazem tego jest na przykład wolontariat szkolny.
Tolerancja i szacunek dla drugiego człowieka jest fundamentalną wartością, głęboko zakorzenioną w chrześcijanie tradycji Polski.
Podkreśla się również szacunek wobec środowiska, w którym żyjemy. Upowszechnianie wiedzy o zasadach zrównoważonego rozwoju mobilizuje do działań na rzecz ochrony środowiska, budzi żywe zainteresowanie ekologią.
Program profilaktyczno- wychowawczy to również działania na rzecz bezpieczeństwa uczniów. Szkoła zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki nauki uczniów ze szczególnym zwróceniem uwagi na uczniów niepełnosprawnych.
Szkołą zabezpiecza dla uczniów wszystkie niezbędne do realizacji podstawy programowej pomoce dydaktyczne, narzędzia i sprzęty.
Dzięki czemu uczniowie nabywają wiedzę i umiejętności potrzebne do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem Internetu. Szkoła ma również obowiązek przygotowania uczniów do świadomego i odpowiedzialnego wyboru zasobów dostępnych w Internecie. Krytyczna analiza informacji oraz bezpieczne poruszanie się w przestrzeni cyfrowej to nasz obowiązek względem uczniów. To również budowanie szacunku i relacji wobec wszystkich użytkowników sieci.
Edukacja zdrowotna.
Kształtowanie postaw prozdrowotnych, higieniczne warunki egzystencji, budowanie świadomości na temat własnego zdrowia i zdrowia innych osób, podawanie wiedzy z zakresu zdrowego odżywiania oraz korzyści płynących z aktywności fizycznej.
Wspomaganie rozwoju ucznia.
Indywidualne podejście do ucznia to wyzwanie w masowej przestrzeni szkolnej. Nie jest jednak niemożliwe. Wymaga zaangażowania ze strony nauczycieli, rodziców i samych uczniów. Dostosowanie warunków nauczania, podstawy programowej do potrzeb i możliwości dziecka to nasz wspólny obowiązek. Tempo uczenia się uczniów jest zróżnicowane, tak samo jak sposoby przyswajania przez nich wiedzy. Uwzględniajmy jedno i drugie.
Edukacyjna działalność szkoły to:
- Szkolny zestaw programów nauczania
- Program Wychowawczo- Profilaktyczny
Są to dwie spójne ze sobą całości, w których znajdują się wszystkie wymagania określone w podstawie programowej.
Najważniejsze umiejętności w szkole podstawowej:
- Komunikowanie się w języku ojczystym i w językach obcych, również wystąpienia publiczne.
- Efektywne porozumiewanie się w różnych sytuacjach, w tym prezentowanie swojego stanowiska z poszanowaniem poglądów innych ludzi.
- Poszukiwanie, porządkowanie, krytyczna analiza, wykorzystanie różnych źródeł informacji.
- Gotowość do twórczej i naukowej aktywności uczniów oraz zaciekawienie otaczającym światem.
- Kreatywne rozwiązywanie problemów z zastosowaniem TIK.
- Rozwiązywanie problemów z zastosowaniem technik mediacyjnych.
- Praca w zespole i społeczna aktywność.
- Udział w życiu kulturalnym szkoły i lokalnej społeczności, kraju.