W dobie gotowych rozkładów materiału, planów nauczania i scenariuszy lekcyjnych proponowanych przez wydawnictwa edukacyjne wciąż można swobodnie łączyć treści nauczania według indywidualnego planu nauczania.
Elastyczność w doborze treści nauczania jest ważnym elementem procesu spójnej i skutecznej edukacji.
W jaki sposób budować spójne i efektywne dla uczniów lekcje?
Porządkowanie treści, ewaluacja proponowanych przez wydawnictwo materiałów edukacyjnych z jednej strony tworzy przemyślaną strategię nauczania w klasie, a drugiej strony wpisuje się w idee skoncentrowanej na uczeniu się uczniów lekcji.
To z kolei sprzyja budowaniu celów kształcenia, wykorzystaniu adekwatnych metod, czy skutecznej informacji zwrotnej do uczniów.
Doświadczenia kluczowe podczas lekcji odgrywają ważną rolę w procesie uczenia się uczniów. To na ich podstawie uczniowie podejmują aktywności, dzięki którym się uczą.
Program nauczania to zbiór zagadnień, tematów, które są ujęte w ramy definiowane jako działy nauczania. W ciągu roku szkolnego uczniowie z każdego przedmiotu realizują te działy zazwyczaj zgodnie z rozkładem treści, adekwatnym do ułożenia podręcznikowego.
Zadania.
Sukces procesu uczenia się zależy w duże mierze od sposobu ujęcia zadań lekcyjnych przez nauczyciela.
Zadanie mają wieloraki charakter. Jedne zwiększają wiedzę uczniów, inne związane są z czynnościami praktycznymi. Są również takie, które skupiają się na przebudowywaniu zdobytej przez uczniów wiedzy oraz jej wzbogaceniu.
Rodzaj proponowanych przez nauczyciela zadań wpływa na uczenie się uczniów w klasie, m.in. poprzez większe zaangażowanie uczniów, czy emocjonalne zabarwienie.
Buduj kompleksowe lekcje.
Warto zwrócić uwagę na wielowymiarowy charakter lekcji, który przekłada się na różnorodne zadania wykonywane przez uczniów.
Lekcje składają się z wielu segmentów, w których zarówno uczniowie, jak i nauczyciele wykonują czynności związane z procesem uczenia się. Wprowadzenie do tematu, prezentacja wiedzy, budowanie umiejętności uczniów, zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce tworzą w zróżnicowanym układzie procentowym niemal każdą lekcję w szkole.
Stąd wynika teza, że planowanie lekcji jest ważnym elementem rzemiosła nauczycielskiego. W budowaniu lekcji ważna jest świadomość nauczyciela, dotycząca spójnego procesu uczenia się uczniów, a nie realizacji poszczególnych działów podręcznika.
Żywa lekcja w klasie szkolnej jest punktem wyjścia do interakcji z uczniami, która wpływa na sukces edukacyjny każdego z nich.
W tym kontekście nauczyciel musi być elastyczny. Przygotowane zadania tworzą swego rodzaju „infrastrukturę”, która w zderzeniu z rzeczywistością poddaje się modyfikacji. Clark Peterson (1986) policzył, że podczas lekcji nauczyciel średnio co 2 minuty musi podejmować decyzję związane z jej przebiegiem.
Umiejętność dostosowania się stanowi składnik skutecznego planowania.
Jak skutecznie zaplanować proces edukacyjny?
- Zdefiniuj kluczowy problem działu, który zamierzasz realizować z uczniami, w formie pytania dotyczącego wiedzy, problemów wiodących, czy samodzielnym zgłębianiu zagadnień przez uczniów,
- Realizuj lekcje, które mają stałą, jasną dla uczniów strukturę, uwzględniając m.in. cele lekcji, czynności administracyjne, prezentację materiału, aktywności uczniowskie, informację zwrotną, która służy śledzeniu postępów uczniów, czy świętowanie sukcesów uczniów,
- Zaplanuj treści dydaktyczne, które chcesz przekazać uczniom w kontekście zadań ukierunkowanych na ich samodzielną pracę, wykorzystanie wiedzy, pogłębienie jej, czy sprawdzeniu postawionych hipotez,
- Zwróć uwagę na angażowanie uczniów podczas lekcji, kontrolowanie przestrzegania zasad, nawiązywanie relacji z uczniami, komunikowanie wysokich wymagań edukacyjnych,
- Codziennie poddawaj ewaluacji przeprowadzoną lekcję w zakresie ważnych elementów efektywnego nauczania m.in. celów edukacyjnych, aktywności, doświadczeń kluczowych itp.
Uczenie to przedsięwzięcie wielowymiarowe. Tak jak elementy perpetum mobile połączone są ze sobą wieloma śrubkami, złączkami, tak proces edukacji uczniów składa się z dopasowanych złożeń, które na siebie oddziaływają.
Literatura: R.J. Marzano „ Sztuka i teoria skutecznego nauczania”.