Style kierowania dyrektora szkoły muszą być dopasowane do konkretnej sytuacji oczekiwań i możliwości pracowników.
Wybór określonego stylu kierowania powinien prowadzić do efektywnego zarządzania firmą, rozwoju kadry pracowniczej, a tym samym gwarantować sukces organizacji.
Dyrektor szkoły, wybierając odpowiedni styl kierowania, ma na względzie przede wszystkim współpracę z ludźmi, jak również realizację celów szkoły.
Co jeszcze daje nam znajomość stylów kierowania zespołem?
Preferowane style kierowania mają znaczący wpływ na efektywność zarządzania zespołem pracowników.
Świadomość stosowanego stylu kierowania, wiedza i umiejętności osób sprawujących funkcje kierownicze wspiera ich w rozumieniu, jak ich zachowania wpływają na efektywne realizowanie zadań.
Bardzo ważną kwestią jest również fakt uświadomienia sobie, co można zrobić, aby zwiększyć motywację i zaangażowanie pracowników. Dostępna literatura traktuje o ogromnym wpływie klimatu organizacyjnego na wyniki osiągane przez zespół.
Odpowiednie style kierowania zespołem mogą w znaczący sposób pomóc liderom- dyrektorom szkół optymalizować wyniki własnej pracy i pracy całego zespołu.
Nowoczesny dyrektor szkoły musi podjąć wyzwania, ponieważ powinien on się starać sprostać nowoczesnym teoriom zarządzania. Dyrektor jest ważną determinantą sukcesu w zarządzaniu organizacją szkolną.
Jakie są jednak wyznaczniki sukcesu dyrektora szkoły w zarządzaniu. Każdy z dyrektorów cechuje tak zwany Indywidualne profil zarządzania, który jest niewątpliwie mieszanką jego wiedzy, umiejętności, cech charakteru, jak również kultury organizacyjnej placówki, którą zarządza. Nie jest możliwe stworzenie pełnej listy wyzwań, w obliczu których staje współczesny dyrektor szkoły.
Przewodzenie w instytucji jaką jest szkoła, to wyzwanie dla osoby sprawującej funkcję dyrektora.
Zespół ludzi z którymi pracuje dyrektor to nie tylko pracownicy szkoły (nauczyciele i administracja), ale również a przede wszystkim uczniowie i ich rodzice, dlatego wszystkie działania inicjowane przez dyrektora mają znaczny wpływ na ich integrację i działanie.
Dyrektor- menedżer: to osoba sprawnie zarządzająca nowoczesną placówką oświatową zgodne z literą prawa, ale również osoba mająca długofalowy, strategiczny plan działania, realizowany przy udziale rodziców, nauczycieli i uczniów, którego celem jest udoskonalenie szkoły. Różne akty prawne nakładają na dyrektora szkoły szereg zadań do realizacji.
W kanonie podstawowych obowiązków odnaleźć możemy obowiązki wynikające z Karty Nauczyciela, z Kodeksu Pracy, z Ustaw i Rozporządzeń, jako osoba sprawująca nadzór pedagogiczny. Współczesna szkoła wymaga jednak dyrektora jako lidera i menadżera placówki edukacyjnej.
Współcześnie mówimy o tak zwanym kryzysie polskiej edukacji.
Kryzys ten obserwować możemy na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia w szczególnie widoczny sposób.
Pomimo kolejnych reform Ministerstwa Edukacji Narodowej zły stan edukacji w Polsce jest obserwowalny.
Na taki stan rzeczy składa się niewątpliwie wiele czynników. Jednym z nich jest niewątpliwie dyrektor jako kluczowa osoba, która jest odpowiedzialna za organizację dobrej jakości procesu kształcenia w szkole.
Kształcenie menadżerskie kadry zarządzającej szkołami w Polsce pozostawia wiele do życzenia. Dyrektorom szkół brak jest odpowiednich cyklicznych szkoleń podejmujących tematykę nowoczesnego zarządzania.
Szkoła polska to instytucja wysoce zbiurokratyzowana, a jej cele działalności utknęły w epoce industrialnej z poprzedniego wieku i nie przystaje ona w żaden sposób do współczesnych realiów ekonomicznych i społecznych. Szybki rozwój naukowo- techniczny oraz technologiczny powoduje lawinowy przyrost informacji w każdej dziedzinie życia.
To sprawia, że współczesna szkoła znajduje się w nieustającej zmianie. Nie da się przewidzieć jakiej wiedzy i umiejętności będą potrzebowali na rynku pracy obecni uczniowie. Obecnie pracownicy wszystkich branż w tym również branży edukacyjnej żyją w epoce kształcenia ustawicznego, co powoduje rozczarowanie edukacją.
W kontekście społeczno- ekonomicznym współczesnej szkoły szczególną uwagę należy zwrócić na kształcenie nowoczesnych dyrektorów szkół.
[1]Jak pokazują współczesne badania przywództwo w szkole jest ważnym czynnikiem decydującym o sukcesie edukacyjnym uczniów. Wysoka jakość przywództwa przekłada się na efektywność pracy szkoły, w tym przede wszystkim na realizację uczniowskich potrzeb, dobry klimat, współpracę, rozwój zawodowy nauczycieli oraz zaangażowanie społeczności lokalnej w życie szkoły.
W oparciu o wiedzę, doświadczenia z przeszłości, umiejętnościom, cechom osobowym, a także innowacyjnym działaniom lidera edukacyjnego możliwe jest efektywne zarządzanie ludźmi w placówce oświatowej, polegające przede wszystkim na dobrej partycypacji podmiotów życia szkolnego: nauczyciel- uczeń- rodzic.
Udoskonalenie szkoły może się odbywać :
- Pozyskanie nowych lepszych nauczycieli.
- Udoskonalenie pracujących nauczycieli.
W myśl koncepcji ,że ważni są ludzie a nie programy. To ludzie a nie programy określają jakość szkoły, których celm jest sprawne zarządzanie nowoczesną szkołą, jako organizacją uczącą się.
Rekomendacje i wnioski dla nowoczesnego dyrektora szkoły:[2]
- Budowanie świadomości własnych kompetencji w zakresie przywództwa edukacyjnego , w tym stylów kierowania zespołem.
- Stworzeni organizacji o możliwie najwyższym potencjale, innowacyjności.
- Budowa kultury organizacyjnej jednostki opartej na zaufaniu, kreatywności, głębokich interpersonalnych relacjach.
- Umiejętność planowania strategicznego oraz zarządzania zmianą.
Znajomość stylów kierowania zespołem oraz umiejętne stosowanie ich w zarządzaniu jest bardzo ważne ze względu na osiąganie celów organizacji. Różne strategie zarządzania mają różny wpływ na wiele czynników, m.in. zarządzanie zmianą, konflikty w zespole, czy motywowanie pracowników.
Są to aspekty pracy organizacji ściśle powiązane z poprzedzającymi je modyfikacjami zachowań, postaw lub wartości osób piastujących funkcje kierownicze.
Zarządzanie szkołą to równie złożony problem jak sama edukacja. Skuteczny Dyrektor postrzega siebie odpowiedzialnego za wszystkie aspekty pracy szkoły. Zaangażowanie w proces decyzyjny wszystkich podmiotów życia szkolnego.
Dyrektor skoncentrowany na działaniach i rozwiązaniach mających na celu dobro ucznia. Skuteczny dyrektor wie, że pozytywne zmiany zależą od niego. Wybitny dyrektor ma wysokie oczekiwania nie tylko wobec swoich nauczycieli, ale przede wszystkim wobec samego siebie. Dyrektor szkoły buduje atmosferę, jest filtrem rzeczywistości szkolnej. Kiedy dyrektor kicha, cała szkoła łapie przeziębienie.
Umiejętne dostosowanie stylu kierowania do zespołu w sposób znaczący wpływa na atmosferę i realizację zadań w firmie. Niektórzy pracownicy oczekują skrupulatnego określania zadań, terminów i zakresów prac, lubują się tym samym w autokratycznym stylu zarządzania. Inni pracownicy wolą mieć tylko ogólny zarys realizacji zadań, biorąc jednocześnie na siebie pomysł, innowacyjność, czy konsekwencje. Bardzo ważne jest więc, aby dyrektor umiał ocenić na jakim etapie formowania jest zespół, którym zarządza.
Na każdą strategię związaną ze stylami zarządzania składają się pewne normy zachowań, które muszą być dopasowane do grupy pracowników. Wybór odpowiedniego stylu kierowania zespołem to klucz do sukcesu, na który składają się nie tylko rosnąc efektywność w realizacji zadań, ale również budowanie trwałej wewnętrznej motywacji członków zespołu.
Celem zarządzania powinno być takie kierowanie zespołem, które doprowadzi do tego, iż pracownicy będą umieli podejmować decyzje bez jego udziału.
Dzisiejsze placówki edukacyjne, nie pełnią tylko funkcji oświatowych, ale również walczą o klienta.
Konkurencyjność może być zaletą, gdyż prowokuje kreatywność, buduje potrzebę organizowania zajęć dodatkowych. Atrakcje w postaci wycieczek, wyjazdów oraz lepszego doposażenia klas.
Budowanie marki placówki edukacyjnej to zdobywanie zaufania społecznego. Szkoła ma do zaoferowania usługi edukacyjne.
W dzisiejszych czasach ważne jest ukierunkowanie na profil działania np. ekologiczny styl życia, rozwijanie zdolności artystycznych, dodatkowe języki obce, sport. Strategia w sektorze usług edukacyjnych to 7xP (product, price, place, promotion, people, proces, physical evidence) produkt cena miejsce promocja/reklama, ludzie, obsługa klienta. Produkt: wiedza, nauka.
Działania związane z logo, papierem firmowym, stronę internetową. Patron jako identyfikator placówki, Wygląd budynku, atmosfera, bezpieczeństwo=zaufanie do placówki rodziców. Bezpieczeństwo= certyfikaty potwierdzające udział nauczycieli w szkoleniach dotyczących pierwszej pomocy, zdjęcia z ćwiczeń przeciwpożarowych, wizyty strażaków.
Niniejsze badania potwierdzają tezę podnoszoną przez wielu naukowców, jakoby przywództwo nie do końca jest wrodzone I że możliwe jest wyuczenie pewnych zachowań przywódczych.
Co prawda niektóre predyspozycje związane z osobowością pomagają być dobrym przywódcą, niemiej jednak efektywne przywództwo wymaga ciągłego doskonalenia, a przede wszystkim nad własnym stylem kierowania.
[1] Jacek Pyżalski: Kompetencje przywódcze dyrektorów szkół i placówek w Krajach Unii Europejskiej i w Stanach zjednoczonych, ORE, Warszawa 2014, s. 9
[2]Red. Grzegorz Mazurkiewicz, Roman Dorczak: Przywództwo edukacyjne próba zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Karów 2015, s. 17