Aby podejmować skuteczne działania profilaktyczne i wychowawcze w szkole, należy przede wszystkim zadbać o pozytywny klimat edukacyjny.

Wspólny system wartości, relacje oparte na wzajemnym szacunku są podstawą do podejmowania inicjatyw wspierających uczniów.

Szkoła przyjazna profilaktyce skupia się przede wszystkim na skutecznej komunikacji i budowaniu relacji.

 

To klucz do wzajemnego zrozumienia, zaufania oraz skutecznego procesu edukacyjnego.

Każda placówka edukacyjna ma swoją własną kulturę, swój własny klimat.

Klimat szkoły to zasadniczy czynnik wpływający na edukację, procesy wychowawcze, profilaktykę.

Klimat społeczny, inaczej kultura organizacja placówki, to zbiór wartości, normy i poglądy kształtujące zachowania wewnątrz placówki. Klimat społeczny to również ideologia organizacyjna określająca cele  i wartości do których placówka aspiruje. W tym duchu podejmuje działania, uwzględnia potrzeby uczniów i nauczycieli, aby je osiągnąć.

Klimat społeczny to także subiektywne spostrzeżenia na temat sytuacji wychowawczych, postaw uczniowskich, rodzicielskich, styl kierowania, oraz organizacyjne spostrzeżenia społeczności szkolnej.

Klimat społeczny to pewna wypadkowa zdarzeń oraz czynników:

  • Emocji,
  • Zasad, relacji międzyludzkich,
  • Sposobów prezentowania własnych opinii, uznawana wartości,
  • Systemu postaw i zachowań pracowników oraz ich moralność.

 

Klimat szkolny to normy, cele, wartości, relacje interpersonalne, sposoby nauczania, zarządzania oraz struktura organizacyjna.

Jest kilka czynników, które określają klimat szkolny:

  • Relacje między uczniami,
  • Stosunki między nauczycielem, a uczniem,
  • Uczestnictwo uczniów w podejmowaniu decyzji istotnych dla szkoły,
  • Życzliwa spierająca współpraca,
  • Zasady normy obowiązujące w szkole,
  • Motywacja, klimat nauki,
  • Uczestnictwo rodziców w życiu szkoły,
  • Stworzone warunki dla uczniów.

Klimat ma  zasadnicze znaczenie dla działań z zakresu profilaktyki szkolnej. Postrzeganie środowiska szkolnego oraz jego wpływ na zachowanie uczniów są podstawą bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego dziecka i decydują o jakości relacji społecznych.

Klimat szkoły budują uczniowie, nauczyciele, rodzice, dyrekcja szkoły.

Ma on wymiar interpersonalny i skupia się na relacjach, stosunkach, uczestniczeniu w podejmowaniu decyzji istotnych dla szkoły.

Dąży się do życzliwej, wspierającej współpracy opartej na zasadach i normach, tworzeniu warunków do uczenia się uczniów.

Ważną składową klimatu szkoły są normy grupowe w klasie, w zespole nauczycielskim. Klimat grupowy oparty na relacjach.

Wymiary klimatu szkolnego:

  • Cechy relacji społecznych, poczucie przynależności,
  • Cechy środowiska kształcenia i wychowania uczniów, sposoby utrzymywania dyscypliny przez nauczycieli, ocenianie, nastawienie szkoły na sukcesy w nauce uczniów,
  • Poczucie bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego w szkole, reakcje i postępowanie w szkole w sytuacjach agresywnych, kamery, poziom zaufania uczniów do nauczycieli i odwrotnie, sposoby rozwiązywania konfliktów.

 

Adaptacja uczniów, ich zaangażowanie, motywacja w dużej mierze zależne są od klimatu szkoły, pozytywnego klimatu szkoły.

Pozytywne postawy uczniów, działalność prospołeczna, poczucie własnej wartości to efekt sprzyjającego otoczenia społecznego uczniów.

Klimat szkoły jest elementem szerszego pojęcia- przyjaznego środowiska społecznego w którym funkcjonują uczniowie i nauczyciele. Dobra, przyjazna, nowoczesna szkoła skupia się również na rozwijaniu zasobów indywidualnych, kompetencji rodziców, wychowawców.

To ważny czynnik zdrowia psychicznego uczniów.

Aby zbudować pozytywny klimat szkoły wspierającej ucznia, zacząć należy od dialogu i wsparcia:

  • Wzmocnić rolę dyrektora jako przywódcy edukacyjnego,
  • Uporządkować organizacyjnie i strukturalnie szkołę,
  • Postawić na podmiotowość w relacji nauczyciel – uczeń,
  • Stworzyć przejrzysty i konsekwentny system zasad, norm postępowania,
  • Stworzyć jednolite kryteria oceny osiągnięć uczniowskich,
  • Uwzględniać interesy i oczekiwania uczniów, dać im realny wpływ na tworzenie szkoły i jej reguł,
  • Pozwolić rodzicom decydować o sprawach szkoły, poprawić komunikację,
  • Tworzyć pozytywną tradycję szkoły,
  • Stworzyć atrakcyjną ofertę zajęć pozalekcyjnych,
  • Podnosić kompetencje uczniów rodziców nauczycieli.

Oddziaływania profilaktyczne w szkole to przede wszystkim promowanie zdrowia psychicznego i fizycznego uczniów.

Promować powinniśmy również wszystkie zachowania prospołeczne.

Profilaktyka to kreatywne, konstruktywne wzmacnianie dziecka, poprzez tworzenie warunków dla jego rozwoju.

Dobrze, żeby inicjatorami tych działań była sama młodzież, dzieci i aby były to działania zgodne z ich potrzebami.

Wzmacniajmy relacje między nauczycielami i uczniami. Budujmy autorytet nauczyciela.

Wzmacniajmy poczucie przynależności do szkoły, tak aby uczniowie i rodzice identyfikowali się ze szkołą. Wspólne festyny, pikniki, inicjatywy są ku temu najlepszą okazją.

Dbajmy o bezpieczeństwo w szkole. Rozwiązywanie każdego problemu na bieżąco.

Dbajmy o relacje międzyrówieśnicze.

Kształtowanie postawy tolerancyjnej i szacunku wobec siebie nawzajem.

Partycypacja uczniów w życie szkoły w podejmowane decyzje zapewnia optymalny poziom zaangażowania. Dostrzegaj i realizuj propozycje uczniowskie.

Nowoczesne metody nauczania,aktywne poznawanie świata obserwacje doświadczenia eksperymenty, działanie a nie słuchanie niech będą podstawą procesu uczenia się uczniów.

Buduje to ich motywację do nauki oraz budzi ciekawość świata.

Szkoła powinna rozwijać zainteresowania uczniów, pokazywać różne formy aktywności sportowej, plastycznej muzycznej. To bardzo ważne czynniki chroniące dziecko.

Jasne zasady i kryteria oceniania, jasne normy  wypracowane wspólnie z uczniami są podstawą konsekwentnego i stałego systemu wartości.

Wzmacnianie kompetencji społecznych dzieci poprzez udział w warsztatach, zajęciach oraz inicjatywach prospołecznych. Rozwija to motywację prospołeczną uczniów.

Dobra współpraca z rodzicami. Wspólne działania podejmowane przez całą społeczność uczniów nauczycieli rodziców.

Rozwój kompetencji profilaktycznych nauczycieli.