Często objawy jąkania obrazujemy jako górę lodową. Wierzchołek tej góry stanowią widoczne i słyszalne objawy jąkania.
To co znajduje się pod taflą wody to tak zwane ukryte objawy, a więc uczucia i emocje osoby dotkniętej tym problemem.
Często zdarza się, że to co obserwujemy na zewnątrz jest o wiele mniejsze od tego co w środku i na odwrót.
OSOBOWOŚĆ PACJENTA
Analiza osobowości pacjenta jest kluczowa do zaplanowania i prowadzenia skutecznej terapii. Kiedy pacjent przyjmuje rolę płynnego mówcy, niewiele widać zewnętrznych objawów jego zaburzeń. W takich sytuacjach niejednokrotnie jest tak, że cała góra lodowa znajduje się pod powierzchnią, a więc w umyśle pacjenta.
Przyjmować on może trzy różne strategie: wali, unikania, oczekiwania.
Jeżeli czytanie, analiza próby czytania jest bardziej płynna niż mówienia, to znaczy, że pacjent stosuje tak zwaną strategię unikania słów.
W terapii niepłynności mówienia stosujemy szereg technik wspomagających.
RELAKSACJA- ZWALNIA NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE
PSYCHOTERAPIA, której głównym celem jest odbudowanie osobowości pacjenta, poczucia własnej wartości, asertywności.
W terapii niepłynności mowy stosujemy również różne metody usprawniające:
METODA ZOFII ENGIEL
METODA KSIĘDZA WILCZEWSKIEGO
METODA VAN RIPERA
METODA MIDVAS
Metoda księdza Wilczewskiego to praca z pacjentem polegająca na nauce poprzez przeciąganie samogłosek. Zadaniem pacjenta jest powtarzanie oraz przeciąganie takich samogłosek jak o, u, o, i.
Terapia ta uwzględnia również śpiew jako ważny czynnik kształtujący płynność mowy. Zakłada również uczestniczenie rodziny w terapii.
Metoda opracowana przez księdza Wilczewskiego przyjmuje dwa etapy:
I- terapia fizjologiczna, m.in. przeciąganie na samogłoskach, rozciągamy wyrazy na samogłoskach. Chodzi o tak zwany miękki kontakt narządów mowy przy połączeniach spółgłoskowych.
II- terapia fizjologiczno- psychologiczna, tu dołączamy myślenie pacjenta, budujemy historyjki obrazkowe
III terapia polegająca na włączeniu wskaźników pedagogicznych:
- zwolnienie jąkającego z pracy na czas terapii
- założenie, że w leczeniu bierze udział cała rodzina
- odciążenie od wysiłku fizycznego
- dłuższy sen, wypoczynek
Metoda ta uczy postępowania pacjenta w sposób naturalny. Przy jąkaniu tonicznym zaleca się przeciąganie na spółgłoskach, natomiast przy jąkaniu klonicznym powtarzanie sylab.
Innym ciekawym sposobem terapii osób z zaburzeniami płynności mowy jest zastosowanie metody MIDVAS. Określana ona jest w literaturze przedmiotu jako metoda motywacyjna. Składa się ona z czterech etapów:
IDENTYFIKACJA
Polegająca na diagnozie jawnych i ukrytych objawów zaburzeń niepłynności mowy u pacjenta.
ODCZULANIE
Dotyczy budowania siły psychicznej pacjenta, polegającej na uodparnianiu na lęk przed mówieniem. Stosuje się tutaj strategie oparte na ćwiczeniach, których celem jest ośmielenie się w mówieniu.
MODYFIKACJA
To nic innego jak wprowadzanie pozytywnych zmian w życie. Miękki kontakt narządów mowy, praca na samogłoskach. Ćwiczenia proponowane w tej części terapii są podzielone na ćwiczenia wprowadzające zmiany po bloku mowy, w trakcie bloku, na przykład zwolnienie tempa mówienia, nabranie powietrza, użycie miękkiego kontaktu.
Ważne jest również, aby nauczyć pacjenta zachowań myślenia o tym, co zrobi za chwilę.
STABILIZACJA
To ostatni element terapii. Inaczej określić możemy ten etap jako autoterapię. Jest to etap na którym jąkający pracuje sam w domu. Celem tego etapu jest przede wszystkim nauka rozwiązywania problemów przez osobę z zaburzeniami. Efety samodzielnej pracy omawiane są na sesjach z terapeutą.