Współczesna szkoła dużo mówi o edukacji globalnej.
Kształtowanie postaw, wartości, bycie obywatelem i patriotą, bycie Europejczykiem.
Edukacja globalna podejmuje problemy ważne dla wszystkich społeczności świata.
Wszystkie zagadnienia, którymi się zajmuje globalna perspektywa edukacyjna są ukierunkowane na rozwój.
Wśród wielu celów zrównoważonego rozwoju wymienić mogę m.in. zero głodu, koniec z ubóstwem, czysta woda, innowacyjność, sprawiedliwość. Brakuje jednak celu polegającego na budowaniu świadomości ludzi na temat wojny i pokoju na świecie.
Globalna edukacja to budowanie świadomości, również tej o której wolimy milczeć.
Wewnętrzne sumienie człowieka pobudza niewątpliwie uliczne przedstawienie „ Cisza w Troi” w wykonaniu Teatru Biuro Podróży z Gdyni.
Spektakl tytułem nawiązuje do mitycznej wojny trojańskiej, która wybuchła według podania historycznego po porwaniu pięknej Heleny przez Parysa władcy Sparty. Maż Heleny Menelaos potraktował porwanie jako zdradę i wyruszył na Troję.
Wojna trojańska trwała kilkanaście lat, pochłonęła wiele tysięcy ofiar, pojedynczych ludzkich istnień, które zniknęły na skutek mowy nienawiści.
Mitologia portretuje jednak przekaz odważnych wojowników, m.in. najsłynniejszego z nich Achillesa, którego odwaga i bohaterstwo urastają do rangi symbolu i metaforycznego przesłania literatury greckiej. Hektor jego przeciwnik kolejny mityczny heros i wojownik również sławiony jest na kartach mitologicznych przesłań jako odważny bohater.
Od czasów antycznych wojny są zawsze obecne w historii Europy i Świata. Do najtragiczniejszych należą od czasów średniowieczna wojna polsko- czeska, wojna polsko- krzyżacka, wojna polsko- szwedzka, wojny napoleońskie I i II Wojna Światowa, wojna z terroryzmem XXI wieku oraz konflikt na Bliskim Wschodzie.
To tylko niektóre przykłady krwawej historii Europy i Świata.
Wojna jest odwiecznym elementem edukacji globalnej Europy i Świata.
To niebywałe, że pomimo wielu tragicznych kart historii ciągle jeszcze nie wyciągnęliśmy konstruktywnych wniosków.
Wojna to nie antyczni herosi, wojownicy trojańscy urosli do rangi bohaterów. To pojedyncze tragedie zwykłych ludzi oraz losy dzieci. Dzieciństwo okrutnie przerwane i naznaczone na zawsze czerwoną wstęgą nienawiści.
W roku 2019 r. obchodzimy 80 rocznicę wybuchu II Wojny Światowej.
Okrucieństwo wojny doskonale odzwierciedla jedna ze scen spektaklu- gazowanie ludzi przez oprawców i śmierć, która budzi ofiary do nowego życia.
Cywile walczący każdego dnia o byt, przetrzymanie. Zwykli ludzie, którzy budują swoje miejsce na ziemi każdego dnia od nowa w nadziei, że będą wiedli szczęśliwe życie. Takie przesłanie wyłania się z emocjonalnego widowiska ulicznego „Cisza w Troi”.
Wojna burzy świat ludzkich pragnień.
Spektakl zaczyna się i kończy od śmierci, bo tak zaczyna się i kończy każda wojna.
Czerwony, powgniatany, splądrowany autobus, jakby uległ wypadkowi jest stałym elementem symbolicznej dekoracji sceny. W środku znajdują się ludzie pewnie nie żyją? Z wybitych okien zwisają bezwładnie ręce nogi, głowy pasażerów. Widz nie ma wątpliwości, że wszędzie czai się śmierć.
Nad autokarem znajduje się napis: „ This city has ten milion souls.” Zaczerpnięty z wiersza o uchodźcach W. H. Audena. Czyżby przypadkowo?
Ta obrazowa scenografia uzupełniona jest muzyką oddziałującą na emocje, ogniem symbolem spustoszenia, ale również oczyszczenia, lalkami dzieci, które są biernymi świadkami rozgrywającej się na ich oczach tragedii.
Problem globalny czy dotyczy tylko Troi?
„Cisza w Troi” to opowieść o ludziach, bo wojna to tragedie ludzkie. Często jedyną drogą staje się ucieczka.
Dokąd?
Do lepszego świata.
Senne marzenia o wolności, o lepszym życiu, które towarzyszom bohaterom zostają obrócone w proch, przy każdej podejmowanej próbie ucieczki.
Przedstawienie kontrastem maluje obraz uciekających uchodźców.
Śmierć w kontenerach lub na łodziach w mitycznej podróży do lepszego świata ponoszą dorośli i dzieci, zwykli ludzi, którzy mają tylko jedne marzenie po prostu przeżyć.
W XXI wieku Europa i Świat stają się biernymi obserwatorami okrucieństw wobec ludzi na Bliskim Wschodzie. Problem uchodźców dotyczy każdego człowieka na Ziemi, ponieważ losy ludzkie nie mogą być obojętne dla nas.
Empatia to wyraz naszego człowieczeństwa.
Do brzegów Europy maso pielgrzymują emigranci, ale często drzwi Europy i Świata są zamknięte. Panuje wszechobecna znieczulica.
Cisza.
Tytułowa „cisza” pada w końcowym monologu spektaklu spinając tytuł i treść przedstawienia w jedną całość.
Spektakl pozostawia widza w niepokoju oraz bez odpowiedzi na pytania.
Czy mamy się czego obawiać?
Jak edukować o uchodźcach, o wojnie, o tragediach ludzkich? A może przemilczeć tematy niewygodne i trudne?
Świat pędzi i zatraca się w dobrobycie?
Gdzie jest to miejsce codziennej śmierci ludzi?
Czy warto zastanawiać się nad każdą śmiercią?
Naszpikowane symbolem przedstawienie pokazuje Konia Trojańskiego jako zabawkę wyrwaną z wesołego miasteczka. Ma on kółka oraz złote zdobienia. W przedstawieniu wciągnięty zostaje do plądrowanego miasteczka. Niesie śmierć i zniszczenie pod złudnym pozorem zabawy. To za jego przyczyną oprawcy gazują niczego nieświadomych mieszkańców miasta.
Piewca wolności oblany jest czerwoną farbą. Taki już los głosicieli pokoju i prawdy.
Oglądamy wojnę oczami przyszłego emigranta. Człowieka takiego jak ja, czy ty, żyjącego, pracującego, radosnego, który nigdy nie przypuszczałby, że na miasto w którym mieszka spadną bomby, że będzie musiał uciekać. Porzucić ojczyznę, szukać bezpiecznego miejsca na Ziemi, dla siebie i swojej rodziny.
Koniec przedstawienia to monolog:
„Pojadę do innej ziemi, nad morze inne.
Jakieś inne znajdzie się miasto, jakieś lepsze miejsce.
Tu już wydany jest wyrok na wszystkie moje dążenia
i pogrzebane leży, jak w grobie, moje serce.” Konstandinos Kawafis
Mam nadzieję, że głębokie przesłanie, które niesie ze sobą spektakl dotrze do milionów dusz w Europie i na świecie.
Jak wykorzystać fragmenty przedstawienia na lekcji wychowawczej:
- Wojna: stwórz mapę myśli (emocje, zdarzenia, postacie, historyczne wojny itd.).
- Obejrzyj fragmenty spektaklu.
- Omów symbolikę elementów scenografii, postaci, zdarzeń.
- Omów symboliczne sceny.
- Dyskusja: czy powinniśmy przyjmować uchodźców do naszego kraju? Czy wojna to najlepsza alternatywa. Jak rozwiązywać konflikty?