Praca z dzieckiem autystycznym wymaga odpowiednich warunków, specjalistycznych metod oraz indywidualnego podejścia.
Uczniowie ze spektrum autyzmu stanowią bardzo dużą i jednocześnie zróżnicowaną grupę uczniów.
Autyzm wczesnodziecięcy stanowi grupę zaburzeń związanych z rozwojem dziecka, których etiologia pozostaje nieznana.
Wpływają one na funkcjonowanie dziecka.
Spektrum autyzmu dotyczy uczniów funkcjonujących w odmienny sposób zarówno pod względem intelektualnym, jak i społecznym. Charakterystyczną cechą zachowania uczniów ze spektrum autyzmu jest stereotypowość zachowań.
Po raz pierwszy terminu „autyzm” użył Eugene Bleuler. Zdiagnozowane przez niego objawy dotyczyły schizofrenii i miały bezpośredni związek z wycofaniem, dążeniem do samotności pacjenta.
Badania te kontynuowane były przez Leo Kannera lekarza praktykującego w Stanach Zjednoczonych. Osoby leczone przez tego austriackiego lekarza miały podobne objawy, m.in. brak kontaktu emocjonalnego z bliskimi, zaburzenia mowy i komunikacji, rutyna i stereotypowość w zachowaniu, dążenie do niezmienności otoczenia.
Jednocześnie lekarz zauważył, że osoby te mają zdolności do układania, czy montowania różnych przedmiotów.
Organizacja edukacji uczniów ze spektrum autyzmu w szkole
Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż potrzebują oni nieustającego wsparcia zarówno w inicjowaniu czynności i zadań edukacyjnych, jak również podczas ich finalizowania. Na każdym etapie powinien towarzyszyć im nauczyciel współorganizujący proces edukacyjny, aby mogli go z powodzeniem zakończyć.
Jeśli zadanie składa się z kilku części, należy go podzielić na etapy, aby dziecko miało okazję je w pełni wykonać.
Układanie sekwencji zdarzeń sprawia uczniom autystycznym trudność, gdyż gubią się podczas wykonywania zadań złożonych.
Powoduje to u nich dyskomfort natury emocjonalnej. Czują się wtedy rozdrażnienie, lęk. Prowadzi to do wybuchów płaczu, a czasami nawet agresji.
Uczniowie ci lubią również uporządkowane środowisko edukacyjne.
Uczniowi ci przejawiają również wiele deficytów w rozwoju mowy i języka oraz rozwoju emocjonalnego.
Spektrum autyzmu zakłada istnienie wielu współistniejących symptomów, które mają wpływ na zachowanie dziecka, m.in. zachowania agresywne, autostymulacyjne, czy związane z odmiennym funkcjonowaniem intelektualnym.
Wśród tej grupy uczniów występuje dodatkowo duże zróżnicowanie dotyczące rozwoju różnych sfer osobowości i edukacji.
Stereotypowość w zachowaniu objawia się często brakiem inicjatywy, gdyż uczniowie ci nie są wstanie myśleć w inny sposób niż ten powtarzalny. Ma to również wpływ z obniżoną umiejętnością zastosowania nowej wiedzy w kontekstach sytuacyjnych, życiowych.
Stąd niektórzy uczniów ze spektrum autyzmu funkcjonują wysoko i przy odpowiednim wsparciu z powodzeniem realizują obowiązek szkolny w szkole masowej, inni natomiast potrzebują silnych zespołów wsparcia, nauczania indywidualnego lub szkół specjalnych.
Zaburzenia związane ze spektrum autyzmu wiążą się z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Przyczyny tych zaburzeń są często trudne do określenia i pozostają nieznane.
Warto zwrócić uwagę na wysoce rozwinięte funkcje dzieci ze spektrum autyzmu np. przetwarzania wzrokowego. Mogą one posłużyć jako baza do pracy dydaktycznej, za pomocą której można rekompensować braki w innych sferach edukacyjnych.
Sfera edukacyjna
Należy zadbać o dostosowanie podstawy programowej, metod nauczania i warunków jej realizacji do specyfiki funkcjonowania uczniów ze spektrum autyzmu.
Możliwości komunikacyjne tej grupy uczniów również są obniżone, co utrudnia proces kształcenia. Osoby te mają trudność w formułowaniu dłuższych wypowiedzi, czy dialogowaniu. Czasami są w stanie więcej przekazać w sposób pisemny lub za pomocą pytań pomocniczych.
Uczniowie ci potrzebują więcej czasu na analizowanie poleceń, co związane jest z dłuższym czasem przetwarzania informacji w umyśle.
Literatura: red. S. Grabias, M. Krukowski „Logopedia. Teoria Zaburzeń mowy. „