Stawianie wysokich wymagań wobec wszystkich uczniów jest przejawem wiary nauczyciela w sukces edukacyjny swoich podopiecznych.
To jeden z bardzo ważnych czynników wpływających na uczenie się uczniów, który ugruntowany jest w ich podświadomości.
Wiara w sukces edukacyjny wpływa na motywacje i zaangażowanie uczniów w naukę.
W jaki sposób formułować wysokie oczekiwania wobec wszystkich uczniów w klasie?
Wiara łączy się ze stawianiem wysokich wymagań wszystkim uczniom oraz jest ukrytym elementem procesu nauczania.
Klasa szkolna jest zróżnicowana pod kątem inteligencji, emocji, motywacji uczniów do niej należących.
Indywidualizacja procesu nauczania nie oznacza obniżania wymagań edukacyjnych względem słabych uczniów, ale wiarę nauczyciela, że każdy uczeń może odnieść sukces edukacyjny.
Dobry nauczyciel wymaga od swoich uczniów.
Dopytywanie, zadawanie pytań, dodatkowe partie materiału to tylko niektóre elementy stawiania wysokich wymagań uczniom.
Często jednak jest tak, że odpuszczamy uczniom, którzy są w naszej opinii słabsi. To podstawowy błąd. Uczniowie ty odczytują ten komunikat, że nic nie muszą.
Zmiana zachowania nauczyciela wpływa na to, że w klasie panuje przekonanie dotyczące wysokich wymagań dla wszystkich uczniów.
Ton głosu, podejście nauczyciela, czy mniejsze i większe wymagania wobec uczniów w klasie pozbawiają szansy słabszych uczniów na rozwój.
Etykietowanie uczniów.
Jak pokazują badania m.in. Rosenthal (1968) przekonania nauczycieli mają znaczący wpływ na ich osiągnięcia edukacyjne.
Przekonania te formułują się na podstawie opinii nauczycieli o uczniu i bardzo trudno je zmienić. Uczeń z etykietą „słaby” już na zawsze taki pozostanie.
To niebywale krzywdzące dla nich.
Formułowanie wysokich wymagań wobec wszystkich uczniów wiąże się przede wszystkim ze zmianą zachowania nauczycieli. Stereotypowe postrzeganie ucznia jako słabego na podstawie jego świadectwa, opinii z klas I- III może być dla niego bardzo krzywdzące.
Sygnały komunikujące wymagania wobec uczniów.
Subtelne zachowania nauczyciela takie jak emocjonalny ton, czy interakcja z uczniami są nośnikiem wielu informacji zwrotnych wobec uczniów.
Ton głosu nauczyciela, który nastawiony jest na współprace pozytywnie konotuje w ich umysłach.
Relacje pozytywne kojarzone są z uśmiechem, postawą ciała, patrzeniem w oczy. Wysokie oczekiwania wobec uczniów komunikowane są przez nauczyciela poprzez mimikę, gesty, a nawet usadzenie w ławkach szkolnych.
Aspekty komunikacji wspierającej uczniów zawierają się m.in. w :
- Dawaniu tyle samo czasu na odpowiedź wszystkim uczniom,
- Nie podpowiadanie uczniom słabszym, nie proszenie innych o odpowiedź,
- Takie same informacje zwrotne do wszystkich uczniów,
- Poświęcanie uwagi proporcjonalnie wszystkim uczniom,
- Wymaganie tego samego wobec wszystkich uczniów,
- Nie obniżanie wymagań wobec uczniów słabszych.
Trzy kroki do spójnej edukacji w klasie szkolnej:
- Określ swoje oczekiwania wobec uczniów na poziomie ogólnym z przedmiotu, które uczysz.
- Dbaj o pozytywny emocjonalny ton w klasie szkolnej wobec wszystkich uczniów.
- Dbaj o wysoką jakość interakcji ze wszystkimi uczniami.
Uprzedzenia wobec uczniów mogą w sposób podświadomy wpływać na ich motywację do nauki, a tym samym rozwój. Świadomość schematów myślowych, w które popadamy staje się punktem wyjścia w procesie zmiany naszych przekonań.
Tylko taka postawa daje wszystkim uczniom w klasie równe szanse na rozwój.
Traktowanie wszystkich uczniów podobnie emocjonalnie.
Każdy nauczyciel może przyznać się do tego, że w każdej klasie są uczniowie, których lepiej lubimy oraz Ci, którym poświęcamy mniej uwagi. Warto przeanalizować tę sytuację i zadbać o interakcję z każdym uczniom.
Poświęcaj tyle samo czasu na odpowiedź każdemu uczniowi.
Uczniowie, którzy udzielają niepełnej odpowiedzi na pytania nauczyciela, mogą być dopytywani. Można zadawać pytania pomocnicze, podziękować im za odpowiedź, podkreślić, co było dobrze. Warto również ucinać negatywny dialog ze strony rówieśników z klasy.
Warto również podkreślać, że błędy są naturalną częścią procesu uczenia się. Każdy ma do nich prawo.
Dajmy również uczniom czas na odpowiedź.
Literatura: R.J. Marzano „Sztuka i teoria skutecznego nauczania”.