Zachowanie uczniów na lekcji wpływa na proces uczenia się.
W jaki sposób zbudować zasady dobrej pracy na lekcji?
To pytanie spędza sen z powiek wielu pedagogom na lekcji.
Nie wystarczą ciekawe treści i aktywne metody pracy, aby lekcja odniosła sukces.
Zarządzanie klasą szkolną jest w tym kontekście kluczową umiejętnością nauczycieli.
Reguły, zasady, sposoby pracy obowiązujące w klasie wprowadzają porządek.
Wprowadzenie ich na początku roku szkolne staje się obligatoryjnym punktem lekcji wstępnej z każdego przedmiotu.
Zasady dotykać powinny wielu reguł współżycia społecznego w klasie i warto je przedyskutować z uczniami.
Wspólne wypracowanie reguł wpływa na ich respektowanie przez uczniów, gdyż się z nimi utożsamiają.
Ważne jest również odwołanie do wartości np. szacunek wobec każdego, uczenie się, zaufanie.
Formułowanie reguł w formie zakazów lub nakazów nie zawsze jest skuteczne, tak samo jak skupienie się na 2/3 najważniejszych zasadach.
Jednorazowe wprowadzenie zasad na lekcji nie wystarczy.
Ewaluacja i zmiana są naturalną konsekwencją naszego życia, która powoduje rozwój w każdej jego dziedzinie. Nie bójmy się zmiany, gdyż jest ona wyrazem myślenia oraz adaptowania się do zmieniających się warunków środowiska.
W pewnych sytuacjach lekcyjnych niektóre reguły mogą być zawodne i zwyczajnie się nie sprawdzać.
Cisza na lekcji dotyczy przecież tylko niektórych fragmentów zajęć, a dyskusja w naturalny sposób wyklucza zasadę zgłaszania się do odpowiedzi.
Elastyczność sprzyja otwarciu się na potrzeby uczniowskie.
Potrzeba istnienia zasad regulujących współpracę w klasie szkolnej między nauczycielem i uczniem jest oczywista.
Brak reguł prowadzi do chaosu w klasie, a tym samym wpływa na istotę procesu uczenia się uczniów. Reguły pozwalają również zbudować punkt odniesienia dla niewłaściwych zachowań uczniów i są podstawą rozmowy na ich temat.
Reguły i procedury.
Istnieje różnica między tymi dwoma pojęciami. Reguły odnoszą się do wartości ogólnych ,Standarów i oczekiwań zarówno nauczyciela, jak i klasy.
Procedury są sposobem postępowania, dotyczą zachowań uczniów w konkretnych sytuacjach w szkole, np. „po przyjściu do szkoły, przebierz buty na zmianę.”
Istnieje również korelacja między zasadami szkolnymi, a tymi, które istnieją w domu, gdzie podkreśla się jej pozytywny wpływ na osiągnięcia szkolne.
Podejmij wyzwanie opracowania reguł wspólnie z uczniami.
Wspólne wypracowanie zasad zabiera więcej czasu, ale jest skuteczniejsze, gdyż uczniowie utożsamiają się z nimi.
Elementy budowania klasy, w której panują zasady i procedury sprzyjające uczeniu się uczniów.
- Zagospodaruj przestrzeń klasy zgodnie z aktywnościami, które zamierzasz podejmować wspólnie z uczniami.
Organizując przestrzeń zwróć uwagę na ustawienie ławek, dostępność do materiałów edukacyjnych, odległość od nauczyciela itp. Warto przeanalizować program nauczania i przed rozpoczęciem roku szkolnego wprowadzić modyfikacje. Podstawa programowa bardzo mocno podkreśla przecież warunki jej realizacji.
- Zbuduj kodeks postępowania i zachowania w klasie szkolnej( reguły i procedury).
Zwróć uwagę na ich ilość. Zastanów się nad obszarami pracy w klasie szkolnej i do nich zbuduj po jednej zasadzie wspólnie z uczniami. Marzano zwraca uwagę na takie reguły jak: „uprzejmość i udzielanie pomocy innym, szacunek, nieprzerywanie nauczycielowi i uczniom, niebicie, nieprzepychanie innych.” Procedury dotyczyć mogą: rozpoczynania i kończenia lekcji, przerwy, używania materiałów edukacyjnych, pracy w grupach i pracy indywidualnej.
- Dyskusja w klasie na temat reguł i procedur współżycia klasowego.
Dyskusja, która dotyczy różnych sytuacji szkolnych, pozwoli uczniom na lepsze zrozumienie reguł i ich zastosowanie. Podczas rozmowy w klasie uczniowie mogą również pracować nad opracowaniem reguł klasowych.
- Ewaluacja.
W ciągu roku szkolnego w sprzyjających lub niesprzyjających okolicznościach wracaj często do opracowanego zestawu reguł i procedur. Odwołuj się do niego zawsze, kiedy widzisz taką potrzebę. Nie bój się zmiany, jeśli widzisz, że dana zasada jest nieefektywna lub bezsensowna.
Reguły i procedury to ważny element całościowej strategii uczenia się w szkole, której celem jest „uczenie się uczniów”. Uczniowie muszą wiedzieć, że tworzenie przestrzeni klasowej, procedur i reguł jest ich udziałem.
Na podstawie: R. J. Marzano „ Sztuka i teoria skutecznego nauczania”.