Edukacja zdalna wymaga od nauczycieli i uczniów przede wszystkim zrozumienia.
Zaangażowanie jest wektorem wielu zmiennych, które według badań Hattiego uporządkować można według pewnej hierarchii.
Co wpływa zatem na uczenie się uczniów w edukacji zdalnej?
Poniżej prezentuję listę czynników mających wpływ na jakość kształcenia na odległość.
- Motywacja,
- Zapewnienie oceny kształtującej,
- Pozytywne relacje nauczyciel- uczeń,
- Uczenie się w małych grupach,
- Cele,
- Indywidualizacja nauczania,
- Zaangażowanie rodziców,
- Doskonalenie rady pedagogicznej,
Inne czynniki mające wpływ na uczenie się uczniów w ogóle:
- Powtarzanie klasy,
- Zajęcia pozalekcyjne,
- Wpływ rówieśników,
- Wiedza merytoryczna nauczycieli,
- Podział na grupy według zdolności.
Edukacja zdalna ma wiele szans na powodzenie, przede wszystkim wtedy, kiedy uwzględnione zostaną niektóre wyżej prezentowane czynniki sukcesu edukacyjnego uczniów.
Zapewnienie oceny kształtującej.
Nauczyciele cały czas powinni dawać informację zwrotną, gdzie jest uczeń w opanowywaniu podstawy programowej ze zwróceniem uwagi na umiejętności kluczowe.
Edukacja zdalna stwarza wiele okazji dla szybkiej weryfikacji wiedzy uczniów. Platformy edukacyjne, gdzie na bieżąco monitorowane są postępy uczniów, quizy, czaty, szybkie testy zapewniają szybką informację zwrotną do ucznia.
W nowoczesnym podejściu do szkoły szeroko promowane jest odejście od stopni na rzecz informacji zwrotnej. Wielu nauczycieli pod pracą ucznia pisze komentarze do oceny w postaci stopnia, co ułatwia uczniowi zrozumienie, gdzie się znajduje w procesie uczenia się.
Wzmacnia się również rangę oceny koleżeńskiej i samooceny uczniowskiej.
Pozytywne relacje w edukacji.
Dotyczą one całej społeczności szkolnej, a w szczególności ucznia i nauczyciela.
Bez relacji nie ma efektywnego uczenia się. Emocje są podstawą edukacji, która wynika z neurologicznego zakotwiczenia procesu uczenia się.
Izolacja w domach spowodowała, że uczniowie doceniają pobyt w szkole, w klasie, w grupie rówieśniczej.
W wielu przypadkach edukacja zdalna przyczyniła się do wzmocnienia partnerstwa między nauczycielem a uczniami.
Budowanie drużyny klasowej zaczyna się w momencie, gdzie emocje i uczucia są na pierwszym planie.
„Jak się masz?” takie proste, a jednocześnie najważniejsze pytanie w edukacji.
Momenty wspólnego świętowania powinny towarzyszyć każdej lekcji wychowawczej w szkole.
Doskonalenie rady pedagogicznej.
W dobie zdalnej edukacji szkolenia zewnętrzne i wewnętrzne całej rady pedagogicznej nabrały wymiaru jakościowego. Nauczyciele nie szkolę się już ze względu na obowiązek, ale z potrzeby wynikającej z pracy.
Dostępność wielorakich szkoleń online stwarza możliwość uczestniczenia w nich bez konieczności wychodzenia w domu, bez konieczności dojazdu. Szkolenia te są krótsze, co zachęca wielu pedagogów do uczestnictwa w nich w zaciszu domu przy kubku gorącej herbaty.
Cele lekcji.
Cele lekcji są jednym podstawowych wyznaczników dobrego uczenia się. Kiedy uczeń jest świadomy celów lekcji i wie czego się uczyć, proces uczenia ma szansę powodzenia.
Krótszy czas lekcji online zmusza nauczycieli do określenia celów lekcji w sposób syntetyczny i jednocześnie przejrzysty.
W edukacji zdalnej uczeń musi mieć cały czas cel przed oczyma, by nie stracić wątku edukacji. Przypnij cele do notatnika w Teamsach, zrób podsumowanie lekcji w formie refleksji, postaw na metodę odwróconej lekcji. To są tylko niektóre propozycje dla efektywnej prezentacji celów uczniom.
Pozytywny wpływ rówieśników i praca w grupach.
Kluczem do sukcesu edukacji zdalnej okazała się również organizacja lekcji zdalnych z podziałem na małe grupy.
Aplikacje do organizacji lekcji online umożliwiają pracę uczniów w małych pokojach. To wpływa na motywację do pracy i zaangażowanie.
W tym punkcie warto dodać również ocenę koleżeńską oraz zwrócić szczególną uwagę na organizowanie pomocy koleżeńskiej w klasie.
Zastanówmy się, jak zorganizować prace metodą projektu?
Zaangażowanie rodziców.
Podczas zdalnej edukacji okazało się, że rodzice są niezastąpionymi partnerami szkoły. Zależy im również na uczeniu się ich dzieci. Oni również współpracują z nauczycielami i udzielają pomocy swoim dzieciom, zwłaszcza w edukacji wczesnoszkolnej.
Badania Hattiego wskazują, że im większe zaangażowanie rodziców w edukację dziecka, tym lepsze wyniki dziecko osiąga w szkole.
Chodzi tutaj nie tylko o pomoc w odrabianiu pracy domowej, ale również o planowanie aktywności przez nauczyciela dla ucznia, które uwzględniać będą m.in. wywiad rodzinny, wspólne nakręcenie filmu, zrobienie zdjęć itp.
Na zebraniach z rodzicami włączajmy również rodziców w szeroko zakrojoną dyskusję na temat edukacji.
Motywacja.
Motywacja w uczeniu się uczniów objawia się m.in. ich zainteresowaniem, aktywnością, samodzielnością w uczeniu się oraz odpowiedzialnością.
Uczeń może się nauczyć wszystkiego, o ile dostanie wskazówki.
Ciekawa prezentacja materiału, postawienie pytań kluczowych, osobiste podejście do tematu, zastosowanie wiedzy w praktyce sprzyjają motywowaniu uczniów.
Dajmy wybór uczniowi i pozwólmy na samodzielność.
Zaufanie jest podstawą w uczeniu się. Oddawana wiadomo, że kontrola nie sprawdza się.
Na podstawie: wykładu Danuty Sterny „Jak realizować znaczące interwencje w nauczaniu zdalnym” podczas pierwszego zjazdu SPLO 2020/2021.