Czy potrafisz rozpoznać głoskę po ułożeniu narządów mowy?
Wargi, język, żuchwa oraz podniebienie miękkie ulokowane w wygodnej pozycji powodują pożądany skutek artykulacyjny.
Poprawna wymowa jest wyrazista i bezbłędna.
Uwzględnienie idealnej synchronizacji trzech układów: oddechowego, fonacyjnego- krtani oraz aparatu artykulacyjnego- jamy gardłowej, ustnej oraz nosowej.
Dzięki zestrojeniu trzech układów możliwe jest mówienie.
Prawidłowa budowa i funkcjonowanie narządów mowy to zewnętrzne uwarunkowania przejrzystej wymowy. Ujednolicenie oraz synchronizacja w czasie pracy narządów mownych, prawidłowego wdechu oraz pracy mózgu powodują fenomenalną czynność- wydawanie dźwięków mowy.
Układ oddechowy to płuca, gdzie odnogi drzewa oskrzelowego zbiegają się w tchawicę. Nie zapominajmy również o mięśniach klatki piersiowej oraz przeponie brzusznej. To Proste i skośne mięśnie brzucha są źródłem energii do mówienia. Dzięki odpowiedniemu ciśnieniu powietrza uzyskujemy satysfakcjonujące brzmienie naszego głosu.
Mówienie to przecież czynność nie tylko umysłowa, ale również motoryczna.
Istnieją wielorakie techniki uzyskania podparcia oddechowego. Ciekawostką jest, że uzyskujemy je nie tylko dzięki odpowiedniej pracy przepony brzusznej. Czaszka człowieka działa jak kolumna rezonansowa. Odpowiednia postawa ciała ma decydujące znaczenie. Nie bez powodu nauczyciele emisji głosu stosują zasadę: „Stań prosto, rozluźnij plecy, zepnij pośladki, mów!”
Krtań jest tworem chrzęstno- mięśniowym. Wyróżniamy w niej główny elementy chrząstkę tarczowatą, chrząstkę pierścieniowatą, nalewkowatą oraz fałdy mięśniowe.
Wiązadła głosowe to pasma tkanki łącznej. Pierwotną funkcją krtani było zabezpieczenie przed wtargnięciem ciała stałego.
W jaki sposób powstaje głos?
Głos powstaje w czasie fonacji na skutek zwarcia i rozwarcia wiązadeł głosowych.
W czasie oddychania wiązadła są rozwiedzione, w czasie fonacji ściśle przylegają do siebie, a na skutek ich drgań powstaje fala głosowa.
Zwarcie i rozwarcie wiązadeł głosowych jest sterowane przez mózg.
Ta skomplikowana czynność motoryczna angażuje ponad 100 mięśni podczas wymawiania zaledwie jednej głoski. Mózg kontroluje w sposób automatyczny ponad 1200 ruchów wiązadeł głosowych na sekundę.
Jama nosowa to przestrzeń rezonacyjna. Nos zewnętrzny stanowi pieczaro watą komorę znajdującą się wewnątrz twarzoczaszki. Spełnia funkcję nawilżacza powietrza, jednocześnie ogrzewa wdychane powietrze. Podczas mówienia wykorzystywany jest jako wzmocnienie rezonacji.
Jama ustna to obszar gdzie odbywa się większość procesów związanych z artykulacją. Wyróżniamy narządy mowy ruchome: wargi, żuchwę oraz język
Język jest mięśniem, posiadającym ogromną możliwość modyfikacji. Właściwość tą widać zwłaszcza po zabiegach re sekcyjno- rekonstrukcyjnych.
Pod językiem znajduje się wędzidełko podjęzykowe, mające istotny wpływ na poprawność wymowy. W badaniu logopedycznym sprawdzamy, czy nie jest za krótkie?
Język składa się z trzech części: przedniej, środkowej i tylnej. Istotne elementy realizacji głosek to czubek języka- apeks oraz grzbiet języka- dorsum.
Do ruchomych części aparatu artykulacyjnego zaliczamy podniebienie miękkie zakończone języczkiem.
Nieruchome narządy mowy to:
Zęby, podczas mówienia ważna jest dentalizacja, a więc zjawisko zbliżenia do siebie siekaczy podczas wymowy tak zwanych głosek detalizowanych.
Dziąsła,
Podniebienie twarde, palatum to wysklepienie jamy ustnej w łuk, potrzebne jest podczas realizacji tak zwanych głosek palatalnych, czyli miękkich. Podczas ich artykulacji masa języka wysklepia się w kierunku podniebienia twardego.