Każdy nauczyciel, rodzic, dyrektor zadaje pytanie, jakie są cele współczesnej szkoły?
W Ustawie Prawo Oświatowe są one dość szczegółowo sprecyzowane.
Współcześnie mówi się o tak zwanej wielozadaniowości szkoły.
Jest ona wymuszona coraz większą liczbą przepisów. Wiele oczekiwań mają rodzice i uczniów i nauczyciele.
Sprawdźmy zatem, jakie cele powinna realizować szkoła?
Szkoła jest powiązana siecią kompetencji i zadań z wieloma podmiotami, m.in. Organem prowadzącym, Kuratorium Oświaty, nauczycielami, rodzicami oraz innymi instytucjami środowiska lokalnego współtworzącymi oświatę.
Wszyscy ponoszą odpowiedzialność za harmonijny rozwój uczniów.
Wzajemna współpraca oparta na dążeniu do realizacji celów rozwojowych szkoły to nie tylko odpowiedzialność, ale przede wszystkim wartość.
Ciągłe doskonalenie i poszukiwanie rozwiązań organizacyjnych sprzyjających realizacji celów szkoły to współczesne znamiona szkoły jako organizacji uczącej się.
Sprawowany przez dyrektora szkoły nadzór pedagogiczny to nic innego jak ciągłe poszukiwanie sposobów na podnoszenie jakości edukacji w placówce.
W codziennym funkcjonowaniu placówki ewaluacji podlegają nie tylko dokumenty, programy edukacyjne, program wychowawczo- profilaktyczny, czy koncepcja funkcjonowania placówki.
Samoocenie i autoewaluacji podlega przede wszystkim codzienna praca nauczycieli w kierunku coraz lepszej edukacji.
Kolejna w historii edukacji reforma pociąga za sobą zmiany organizacyjne, prawne, systemowe.
Konsekwencją tych zmian są decyzje dyrektora szkoły na szczeblu administracyjnym, pedagogicznym funkcjonowania placówki na co dzień.
Polska jest krajem, w którym funkcjonują systemowe rozwiązania dotyczące oświaty.
Szkolnictwo posiada odpowiednią strukturę zawierającą się w określonym schemacie organizacyjnym.
Etymologicznie słowo „system” oznacza, że jest to pewna całość, którą możemy wyodrębnić z otoczenia. „Całość ta jest wewnętrznie zróżnicowana”.
Generalnie System Oświaty w Polsce jest układem wzajemnie warunkujących się elementów, które powiązane są realizacją wspólnych celów tożsamych z rozwojem ucznia.
Stąd kluczowe w sprawnym funkcjonowaniu szkół jest odpowiednie zarządzanie.
Pełni ono funkcję regulującą, to znaczy poprzez formułowanie celów, planowanie, prowadzenie toku działań zmierza w kierunku polepszania warunków organizacji edukacji uczniów, a konsekwencji zaspokojeniu ich potrzeb.
Jakie są zatem cele polskiego systemu oświaty?
Podstawowe cele i zadania szkoły zdefiniowane są w Ustawie Prawo Oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.
Konstytutywny jest cel związany z realizacją prawa każdego obywatela Rzeczypospolitej do kształcenia, wychowania i opieki odpowiedniego do wieku oraz etapu rozwoju.
Wiąże się on bezpośrednio ze wspieraniem młodego człowieka w każdej sferze rozwoju tj. fizycznej, intelektualnej, emocjonalnej, duchowej i społecznej.
W punkcie drugim podkreślone zostają zadania szkoły związane ze wspomaganiem wychowawczej roli rodziny, głównie poprzez działania z zakresu profilaktyki.
Bardzo ważnym zapisem Ustawy jest szeroko rozumiana indywidualizacja nauczania. Rozumiana jest ona jako dostosowanie metod, narzędzi, treści nauczania do indywidualnych możliwości uczniów.
Opiekuńcza rola szkoły w tym zakresie jest bardzo rozbudowana.
Zaczyna się od organizacji pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla uczniów zgodnie z ich potrzebami rozwojowymi, poprzez organizację zajęć specjalistycznych i rozwijających uzdolnienia, a skończy na indywidualnym doradztwie dla każdego dziecka.
Jest to związane z dostosowaniem kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy.
Współczesna szkoła podejmuje wyzwanie kształcenia kompetencji kluczowych, w tym kompetencji związanych ze sprawnym posługiwaniem się technologią informacyjno- komunikacyjną.
Przedsiębiorczość i kreatywność stoją ramię w ramię z silnym orężem stosowania w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań służących edukacji.
Szkoła zapewnia uczniom warunki dla rozwoju zainteresowań i uzdolnień w zakresie organizacji kół zainteresowań oraz innych zajęć pozalekcyjnych.
Celem polskiego systemu oświaty jest budowanie postaw pro aktywnych wśród uczniów poprzez organizację wolontariatu oraz „upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy i umiejętności niezbędnych do aktywnego uczestnictwa w kulturze i sztuce narodowej i światowej”.
Realizacja tego celu wiąże się nieodzownie z propagowaniem i wdrażaniem w działaniu wiedzy związanej ze zrównoważonym rozwojem w zakresie lokalnym, krajowym i światowym.
Każda szkoła działa autonomicznie w granicach prawa oświatowego.
Znaczy to, że każda szkoła swobodnie tworzyć może własny statut, plany, w tym plan nadzoru oraz programy nauczania.
Przejawy autonomii szkoły muszą mieścić się jednak w oświatowych przepisach prawnych.
Sprawowany nadzór pedagogiczny służy ocenie stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz analizie i ocenie efektów tej działalności szkół.
Kolejne funkcje nadzoru pedagogicznego zawierają się w udzielaniu pomocy oraz inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych.