Na zderzeniu dwóch światów edukacji tradycyjnej oraz edukacji nowoczesnej szukać należy iskierki pozytywnej zmiany.
Spersonalizowana i elastyczna edukacja odpowiadająca na potrzeby uczniów staje się powodem wielkiej dyskusji o edukacji w Polsce i na świecie.
Talent, pasja, mocne strony człowieka budują potencjał osobisty, ale również stanowią o sile społeczeństwa.
Jaka zatem ma być dobra edukacja?
WSPÓŁCZESNY MODEL EDUKACJI WEDŁUG KENA ROBINSONA
- UCZNIOWIE FUNKCJONUJĄ W WARUNKACH MOTYWUJĄCYCH DO NAUKI
- NAUCZYCIELE UŁATWIAJĄ UCZNIOM UCZENIE SIĘ
- DYREKTOR STWARZA WARUNKI DO RZETELNEGO WYKONYWANIA ZADAŃ PRZEZ NAUCZYCIELA, PRZYWÓDZTWO, KULTURA SZKOŁY.
- WŁADZE LOKALNE I PAŃSTWOWE STWARZAJĄ WARUNKI DO PRACY SZKOŁY
W jaki sposób uczymy się?
Żeby poprawić funkcjonowanie szkoły i na nowo zdefiniować edukację trzeba rozumieć istotę uczenia się.
Uczymy się na wiele sposobów.
Dzieci rodzą się z naturalnym potencjałem do nauki. W ciągu pierwszych lat życia bez wysiłku nabywają język, uczą się chodzić używać łyżki. To tylko niektóre przykłady ogromnego potencjału do nauki każdego z nas.
O naturalnych możliwościach uczenia się opowiadają doniosłe eksperymenty Sugata Mitra w Indiach. Za sprawą jego słynnego komputera, uczony udowodnił, że dzieci pozostawione same sobie uczą się nie tylko jego obsługi, ale również języka angielskiego, który jest przecież językiem programowania.
Sugata Mitra dowiódł, że do efektywnej nauki dzieci potrzebują jedynie odpowiednich narzędzi.
W 2013 roku uruchomił pierwszą „Szkołę w chmurze”.
Tradycyjna szkoła skupia się głównie na modelu podawczym.
Bierni uczniowie i wykładający nauczyciel do tego blok materiału, który należy opanować. Na końcu czeka na uczniów egzamin. Tempo, czas przyswajania treści edukacyjnych określa się tak samo dla wszystkich. Dzień w szkole podzielony jest na równe odcinki czasowe, które tworzą lekcje. Kończy je dzwonek, który oznacza przerwanie dotychczasowej aktywności i przejście do kolejnej.
DWA FILARY EDUKACJI TRADYCYJNEJ
- Organizacyjne- rewolucja przemysłowa
- Intelektualne- czasy starożytne Akademia Platońska
Wiedza opiera się na faktach oraz na opisie zjawisk i procesów. Podstawą jest analiza oraz procedury. Praca przy biurku ucznia polega na obliczeniach, pisaniu, czytaniu.
Pomijane są działania praktyczne, doświadczenia, zdolności fizyczne, praca przy użyciu narzędzi.
Jest to wiedza proceduralna co i jak?
„Ludzka inteligencja obejmuje znacznie więcej niż zdolności akademickie” mów Ken Robinson.
To sztuka, sport, technologia, inżynieria.
Praktyczne umiejętności ludzkie są pod wielkim znaczeniem. Rytuały szkolne, schematy nie obejmują swoim zasięgiem wszystkich uczniowskich talentów.
Edukacja jest przecież dla wszystkich ludzi bardzo ważna.
Uczeń jest szary w systemie edukacyjnym. Nikt nie zastanawia się nad jego talentami, pasjami, mocnymi stronami, a to dzięki nim może czuć się w życiu szczęśliwy.
Edukacja spersonalizowana to naturalna konsekwencja rozwoju ludzkości na Ziemi.
Dzisiaj spersonalizować możemy już niemal wszystko, samochód, aplikacje, profil Faceebook, leki, które bierzemy. Każdy element naszego życia ulega personalizacji.
Co oznacza spersonalizowana edukacja?
- Inteligencja jest wielowymiarowa, zróżnicowana H. Gardner,
- Uczniowie mogą podążać za indywidualnymi zainteresowaniami i rozwijać mocne strony,
- Program dostosowany do tempa pracy uczniów,
- Ocenianie uczniów wspiera osobisty postęp i osiągnięcia dziecka.
Człowiek posiada moc myślenia symbolicznego, które najoczywistszym przykładem jest język.
Świat postrzegamy subiektywnie, według naszych przekonań, wartości, idei osobistych misji.
Cechy charakterystyczne każdego z nas to wyobraźnia i kreatywność.
Ludzie istnieją w dwóch światach swoich przekonań i myśli, swojej świadomości oraz w świecie zdarzeń, przedmiotów innych ludzi. Budujemy relacje, a więc wspólne sposoby bycia razem, zachowań i norm oraz wartości. Tworzymy kulturę, sztukę, narzędzia i technologię.
Myślimy i działamy doświadczamy świat wszystkimi zmysłami, obrazem, dźwiękiem, ruchem, słowami.
Jesteśmy różnorodni to nasza siła. Inteligencja człowieka jest wielowymiarowa, różnorodna i barwna. Jedną z teorii inteligencji jest podejście H. Gardnera, mówiące, że jest 8 podstawowych inteligencji, a każdy człowiek posiada ich wyjątkową mieszankę.
Dowodem na istnienie wielu inteligencji jest mnogość kultur, narzędzi, wytworów sztuki i religii na świecie.
JAK STWORZYĆ WARUNKI W SZKOLE, ABY UCZNIOWIE MOGLI ROZWIJAĆ SWOJE ZAINTERESOWANIA?
Każdy uczeń ma potencjał zbudowany ze swoich możliwości zainteresowań i pasji. Personalizacja w procesie edukacyjnym oznacza, że program uwzględnia te możliwości. Elastyczność programu oznacza uwzględnienie zainteresowań uczniowskich.
„Człowiek jest w swoim żywiole, kiedy jego talenty spotykają się z pasją” mów Ken Robinson.
Są rzeczy, które nie sprawiają nam trudności i te które robimy z niechęcią.
Każdy z nas uczy się inaczej. To samo urządzenie, którego nie umiemy obsługiwać nauczymy się z wykorzystaniem różnych narzędzi, np poprzez manipulacja lub film instruktażowy.
Ludzie uczą się na różne sposoby i w zróżnicowanym tempie. W szkole jednak dostają zazwyczaj taki sam test, ćwiczenia, które dobrze by było, gdyby ukończyli w tym samym czasie.
Tymczasem rożne rodzaje czynności, które wykonujemy wymagają rożnego czasu.
Elastyczność i personalizacja to wyzwanie edukacji XXI wieku.
Slow Edukacjon ruch, który stawia na indywidualizację nauczania,czas przestrzeń,pracę na mocnych stronach, doskonale rozumie potrzeby edukacji skrojonej na miarę ucznia.
Moc zabawy dla rozwoju wszystkich sfer osobowość dziecka dostrzegano we wszystkich kulturach świata. Zabawa jest naturalną metodą uczenia się, dzięki której dzieci osiągają pełną dojrzałość. To potrzeba elementarna małego człowieka, potrzeba biologiczna.
Za jej pomocą dzieci nawiązują przyjaźnie, przezwyciężają strachy, rozwiązują problemy. Ciekawość i wyobraźnia dziecięca to naturalne paliwo zabaw inicjowanych przez dzieci.
EDUKACJA FORMALNA to 3 podstawowe elementy: program nauczania, proces nauczania oraz ocenianie.
Nauczanie to proces wprowadzania standardów tak zwanych efektów kształcenia i wychowania.
Edukacja formalna pojmowana jest jako ta, gdzie cała klasa uczy się podanych faktów, przekazuje się informacje głównie metodą podawczą.
Edukacja postępowa nowoczesna ma polegać na odkrywaniu, badaniu, doświadczaniu, wyrażaniu siebie w działaniach podejmowanych w małych grupach.
Oba podejścia są potrzebne w zależności od sytuacji dydaktycznej. Bogata gama podejść świadczy o efektywnej sztuce nauczania, która dąży do równowagi.
Według Kena Robinsona wyróżniamy 4 obszaru rozwoju każdej dziedziny: kreatywny, techniczny, kontekstowy oraz krytyczny.
Stąd dobry program nauczania powinien uwzględniać te elementy.
Postawy nauczycieli, którzy realizują owe aspekty : angażują, umożliwiają, oczekują i umacniają.
Angażowanie to inspiracja uczniów, motywacja poprzez stworzenie warunków, w których uczniowie będą chcieli się uczyć.
Umożliwianie uczniom zdobywania wiedzy i umiejętności możliwe jest dzięki zapleczu pełnym metod i technik nauczania. Nie tylko nauczanie podające, oczywiście ma ono swoje miejsce.
Dobry nauczyciel starannie dobiera metody do miejsca, czasu, przestrzeni. Bycie elastycznym, stałe modyfikowanie procesu edukacyjnego dostosowywanie go do potrzeb danej chwili jest niezwykle istotne. Reagowanie na energię uczniów podnoszenie zaangażowania. Sytuacja lekcyjna zmienia się w każdej sekundzie i nauczyciel musi się zmieniać razem z nią.
Oczekiwania nauczycieli wobec uczniów liczą się bardzo w procesie efektywnej edukacji. Oczekuj od uczniów sukcesów. Jest duże prawdopodobieństwo, że taki osiągną, jeśli będziesz im o tym powtarzać. Pokaż uczniom, że są ważni i wspieraj ich w rozwoju.
Dla procesu uczenia się pod ogromnym znaczeniem jest wartość relacji międzyludzkich.
Umacnianie to bycie mentorem i przewodnikiem dla uczniów. Praca nad zwiększaniem pewności siebie praca w kierunku lepszej drogi życiowej oraz wiara w możliwości dziecka. Dobry nauczyciel buduje siłę uczenia się uczniów, pomaga im stać się lepszymi z dnia na dzień.
Na czym polega siła uczenia się?
- Cel edukacji zawiera się w przygotowaniu młodych ludzi do życia, powinni dysponować zatem odpowiednią siłą mentalna, emocjonalną, społeczną i strategiczną.
- Należy zatem wspomagać dzieci w odkrywaniu rzeczy, które chcieli by doskonalić, wzmacniać ich wolę i rozwijać umiejętności w tym kierunku.
- Te wartości wzmocnią pewność siebie i pasję.
Najważniejsza jest jakość nauczania oraz inspirowanie uczniów do nauki.
Jak pokazują również badania ważne jest stosunek uczniów do nauki, a więc oczekiwania ich samych, co do edukacji.
Najważniejszą rolą nauczyciela jest pomoc w uczeniu się uczniów.
Duża część czynności nauczycielskich w szkole nie jest jednak związana z nauczaniem. To m.in. wypełnianie dokumentacji, przeprowadzanie testów, uczestnictwo w spotkaniach.
Ubolewam również nad tym, że nauczycieli nie traktuje się jak profesjonalistów, których należy wspierać. Praca nauczycieli w Polsce jest niedoceniania.
Tymczasem najlepsze systemy edukacyjne np. Finlandia, Korea Południowa, Singapur dużo inwestują w wysoce wykwalifikowanych nauczycieli, dobrze ich opłacają oraz wspierają.
Edukacja jest żywa.
Nauczyciel pielęgnuje uczniów tak, aby sami wzrastali w swoich zasobach wiedzy umiejętności i postaw. Dobra szkoła stwarza warunki do uczenia się, jednocześnie mając na względzie, że te warunki nie zawsze są od nich zależne.
Ken Robinson: „Kreatywne Szkoły.”