Cele uczenia się i kryteria sukcesu są ważnym czynnikiem , który warunkuje sukces ucznia w szkole.
Wielu nauczycieli zadaje sobie pytanie, jak skutecznie budować cele uczenia się i kryteria sukcesu?
Budowanie skutecznych celów uczenia się dla uczniów pomaga w nauce.
Jasność przekazu nauczyciela zależna jest właśnie od właściwego formułowania celów uczenia się i kryteriów sukcesu.
Od czego zacząć?
Poniże prezentuję 6 wskazówek, które ułatwią pracę z celami i kryteriami na podstawie książki J. Hattie „Widoczne uczenie się dla nauczycieli”.
Wskazówki dla nauczyciela:
- Odnoś się do celów uczenia się nie tylko na początku lekcji, ale również w jej trakcie, przy każdej okazji, w której uczniowie poproszą Cię o pomoc, dodatkowe wyjaśnienia,
- Dostosuj lekcję do pracy indywidualnych uczniów, tak, aby mogli odnieść sukces,
- Nie przekładaj celów programu nauczania 1:1 na cele uczenia się, nie są one tożsame ze sobą,
- Klasyfikuj działania i cele, które stawiasz uczniom, zbieraj cele z cyklu kształcenia, pokazuj części wspólne i różnice, to pomaga uczniom głęboko zrozumieć przerabiany materiał,
- Bądź świadomy zamierzonych efektów pracy uczniów,
- Dbaj o podsumowanie lekcji, działu pod względem kryteriów sukcesu, zadawaj pytania w nawiązaniu do kryteriów sukcesu.
Jak budować skuteczne cele nauczania?
Według badań J. Hattiego istnieje pięć istotnych elementów skutecznych celów nauczania i kryteriów sukcesu:
- Wyzwania,
- Zaangażowanie,
- Pewność,
- Wysokie oczekiwania,
- Rozumienie pojęciowe.
Wyzwania.
Formułowanie wyzwań związane jest z celami, kryteriami sukcesu oraz indywidualnymi działaniami edukacyjnymi nauczyciela i uczniów w klasie.
Wyzwania łączą się z posiadanymi przez uczniów wiedzą i umiejętnościami. Aby podjąć wyzwanie uczniowie muszą posiadać ok. 90% zasobów dotyczących zagadnień związanych z wyzwaniem.
Warto również zaznaczyć, że wyzwania zawarte w celu nauczania są ściśle powiązane z informacją zwrotną, którą kierujemy do ucznia.
Wyzwania są indywidualne. Dla jednego ucznia wyzwanie może okazać się prostym zadaniem, a dla innego poprzeczką, którą nie jest w stanie przeskoczyć. Nauczyciele muszą monitorować pracę uczniów i dostosowywać ją do potrzeb uczniów.
Tylko umiarkowane wyzwania są dla uczniów motywujące. Zbyt trudne wyzwania mogą uzyskać odwrotny efekt, czyli demotywować uczniów do pracy.
Zaangażowanie.
Zaangażowanie łączy się nierozerwalnie z podjęciem wyzwania przez ucznia. Zmotywowani uczniowie osiągają lepsze wyniki w nauce.
Ciekawe ćwiczenia i zadania dla uczniów niewątpliwie wpływają na ich zaangażowanie.
Należy również baczyć na atmosferę panującą w klasie. Ucząca się klasa, w której panuje nastrój związany ze zdobywaniem nowej wiedzy i doświadczeń, wpływa na zaangażowanie pojedynczych uczniów.
Pewność siebie.
Pewność siebie ucznia, że da radę wykonać stawiane przed nim zadania.
Pewność siebie nauczyciela, że daje dobre wskazówki, kryteria, jasno formułuje cele uczenia się.
Rówieśnicy, na których można liczyć, którzy są inspiracją i wsparciem dla siebie.
Czynniki psychologiczne związane z cechami osobowymi uczniów wpływają na sukces edukacyjny, warto je zaszczepiać w uczniach.
Oczekiwania uczniów.
Uczniowie są w stanie przewidzieć swoje własne osiągnięcia. Samoocena uczniów, budowanie ich wewnętrznej sterowności wpływa na ten ważny element edukacji uczniów.
Należy dążyć do tego, aby uczniowie mieli ambitne oczekiwania wobec własnej wiedzy i umiejętności. Temu właśnie sprzyja ocenianie kształtujące, wraz ze stawianiem celów, budowaniem kryteriów sukcesu oraz informacją zwrotną.
Rozumienie pojęciowe.
Istnieją różne poziomy rozumienia, np. powierzchniowe, głębokie i pojęciowe ( Hattie 2009).
Budując lekcję należy pamiętać, żeby dążyć do równowagi tych różnych poziomów rozumowania.
Angażowanie myślenia uczniów na różnych poziomach stwarza optymalną szansę na głębokie uczenie się, które wiąże się z wielorakim przetwarzaniem informacji.
Na podstawie: J. Hattie „Widoczne uczenie się dla nauczycieli”.