Mowa jest zespołem czynności, jakie przy pomocy języka wykonuje człowiek poznając świat i przekazując jego interpretację innym uczestnikom życia społecznego. Tak pojęcie mowy definiuje we współczesnej logopedii Stanisław Grabias.
Mowa jest więc narzędziem poznania rzeczywistości, materializacji myśli, nauki, komunikacji międzyludzkiej oraz szeroko rozumianego przekazu o Świecie.
W związku z tym mowa realizowana jest na gruncie 3 płaszczyzn:
- Płaszczyzna zjawisk biologiczno- fizycznych, związana ze sprawnym funkcjonowaniem narządów mowy. Sprawność narządów mowy zależy od właściwej pracy ośrodków mózgowych.
- Płaszczyzna zjawisk psychicznych, co wynika z założenia, iż system językowy jest bytem psychicznym. Język wyodrębnia się w postaci zbioru fonemów, morfemów oraz reguł gramatycznych. Chodzi o tak zwaną kompetencję językową.
- Płaszczyzna zjawisk społecznych, język rozwija się w grupie społecznej, różne sytuacje życia społecznego budują kompetencje komunikacyjną człowieka.
Mowa to inaczej zachowania językowe, które dzielimy na:
-
Zachowania dokonujące się w mowie wewnętrznej – CELEBRACJE. Ich rezultatem jest tekst pomyślany. Zachowania te przybierają postać procesów akomunikacyjnych. Są to, prościej rzecz ujmując, procesy poznawcze organizujące doświadczenia mówiącego, bądź procesów qasi- komunikacyjnych, które organizują doświadczenia z intencją ich przekazania.
-
Zachowania dokonujące się w mowie zewnętrznej, czyli KOMUNIKACJA WŁAŚCIWA. Przybierają postać tekstu posiadającego postać dźwiękową oraz graficzną.
Z takiego właśnie ujęcia mowy wynikają specyficzne podstawowe funkcje języka.
- Poznawcza: język narzuca jednostce społecznie przyjęty układ pojęć, buduje w umyśle struktury poznawcze. Bodźce zmysłowe są rozpoznawane w umyśle przez te struktury. Każdy ma swój indywidualny układ struktur poznawczych, które rozrastają się samoistnie wraz z jednostkowym doświadczeniem człowieka.
- Komunikacyjna: język to najdoskonalsze narzędzie przekazu wiedzy o sobie i o świecie innym uczestnikom życia społecznego.
- Socjalizacyjna i grupotwórcza: język organizuje życie społeczne dostarczając wzorców zachowań komunikacyjnych i pozwalając te wzorce realizować w postaci językowych ról społecznych. Rozwój mowy możliwy jest jedynie przy stałej współpracy otoczenia, środowiska, w którym żyje dziecko. To język według teorii Bernsteina tzw. „pierwszej socjalizacji”, najtrwalszy w życiu człowieka.
Mowa jest pewnego rodzaju układem kompetencji i sprawności.
Kompetencje nie pojawiają się bez sprawności, a sprawności nie pojawiają się bez kompetencji. Aby człowiek mógł sprawnie i bez zakłóceń uczestniczyć w komunikacji językowej musi mieć do dyspozycji kompetencje i sprawności.
Kompetencja językowa to nieuświadomiona wiedza na temat zasad budowania zdań gramatycznie poprawnych oraz odróżniania zdań niepoprawnych od poprawnych. O tej kompetencji decydują tkwiący w umyśle zasób fonemów, morfemów leksykalnych i gramatycznych oraz reguły morfologiczne i składniowe, pozwalające z fonemów budować morfemy, a z morfemów zdania.
Aby człowiek mógł poprawnie realizować wyrazy i zadania musi mieć do dyspozycji utrwalony w umyśle inwentarz fonemów i zasady łączenia ich w ciąg foniczny- FONOLOGICZNY SYSTEM JĘZYKA.
Kompetencja językowa to swoisty mechanizm nabywania języka, właściwie pojęcie to jest tożsame z interpretacją mowy i języka przez twórcę strukturalizmu F. de Saussure.Język definiowany tu jest jako inwentarz znaków i reguł gramatycznych pozwalających budować ze znaków prostych znaki złożone. Kompetencja językowa jest bytem mentalnym. Oprócz zdolności mieszczących się w ludzkim umyśle człowiek musi dysponować jeszcze zdolnością poprawnej realizacji wypowiadanych zdań.
Serdecznie zapraszam do zapoznania się z Kreatywnym Treningiem mowy LOGOFUN. Jest to jedyne takie na rynku merytoryczne wsparcie dla Twojego dziecka w budowaniu sprawności językowej. Kompetencja językowa to klucz do sukcesu edukacyjnego w szkole!
Napisz do mnie w panelu kontaktowym! Serdecznie polecam! Nie zwlekaj pomóż swojemu dziecku zbudować poprawny system językowy!