Logopedia posiada bardzo wiele aspektów, które należy wziąć pod uwagę analizując mowę dziecka. Przyczyny zaburzeń mowy, diagnozę, zaburzone głoski, plan terapii logopedycznej oraz konstruktywną informację zwrotną dla rodzica. Tak to dużo i wszystko ma ogromne znaczenie! Zapraszam do artykułu!
Jednym z głównych powodów zaburzeń mowy i języka są problemy związane z motoryką narządów artykulacyjnych. Jeżeli dziecko ma obniżone bądź wzmożone napięcie mięśniowe, trzeba ćwiczyć motorykę dużą i małą. Często praktyka logopedyczna pokazuje, że problemy z brakiem określonych dźwięków mowy biorą się z niesprawnego języka, buzi i innych narządów artykulacyjnych. Tak było w przypadku mojego syna, który problemy z wymową miał na skutek powikłań wcześniaczych!
Jeżeli natomiast dziecko substytuuje dźwięki mowy, a więc je zamienia, to najprawdopodobniej ma problemy ze słuchem fonematycznym. Powodem substytucji są najczęściej opóźnienia rozwoju słuchu fonematycznego. To ważna informacja, ponieważ wskazuje znacząco kierunek oddziaływań logopedycznych!
Deformacje dźwięków mowy są często spowodowane małym czuciem narządów artykulacyjnych i nieprawidłowym miejscem artykulacji głosek, są to tak zwane zaburzenia miejsca artykulacji. Kiedy na przykład mamy do czynienia z zamianą s- c, dziecko mówi szapka, zamiast czapka, to zaburzeniu ulega stopień zbliżenia narządów mowy. Dźwięki sz i cz różnią się stopniem zbliżenia narządów artykulacyjnych! Zaburzenia tego typu dotyczą cechy dystynktywnej, a więc odróżniającej dźwięki szeregu syczącego.
To niewątpliwie ważny i ciekawy problem!
Cechą wspólną trzech szeregów jest dentalizacja, która polega na tym, że między zbliżone do siebie siekacze przeciska się powietrze. Głoski trzech szeregów: szumiącego, syczącego i ciszącego różnią się m.in. kształtem szczeliny, na przykład przy wąskim rowku syczy, przy szerokim szumi.
Wymowę dziecka warto jest zbadać dostępnym kwestionariuszem logopedycznym.
Nie należy jednak zapominać o tym, aby ocenić wymowę dziecka w naturalnej sytuacji. To najbardziej wiarygodne źródło informacji! Nie zapominajmy o tym!
Często zdarza się, że dziecko potrafi wymawiać głoski, kiedy jest skupione na prawidłowej artykulacji, np. podczas badania kwestionariuszem, natomiast podczas swobodnej wypowiedzi używa tylko jednego szeregu! W pojedynczych wyrazach jest o wiele łatwiej realizować dźwięki niż w dłuższych wypowiedziach!
Posłuchaj proszę, jak mówi Twoje dziecko! W naturalnych sytuacjach w domu, podczas posiłku, zabawy, układania puzzli. Jeżeli poproszone o powtórzenie błędnie wypowiedzianego wyrazu, powtarza go poprawnie, to tylko utrwalamy prawidłowy wzorzec wymowy!
Podczas badania kwestionariuszem pamiętajmy, aby zbadać realizację głoski w różnych pozycjach w wyrazie: nagłosie, śródgłosie i wygłosie.
Do pełnej diagnozy logopedycznej wykorzystujemy również wywiad z rodzicem dziecka. Odpowiedzi na takie pytania: czy dziecko jest wcześniakiem? Jak przebiegała ciąża? Kiedy dziecko zaczęło mówić? są kluczem do zaplanowania efektywnej terapii dziecka.
Warto jest również wykonać orientacyjne badanie słuchu dziecka, lub skierować do laryngologa, celem wykonania takiego badania.
Wiele kwestii, spraw, aspektów badania wymowy, prawda? A logopedyczny zawrót głowy ogarnia nie tylko logopedów.