Rok 2020 to niewątpliwie okres kryzysu społeczności ludzkiej na całym świecie na skutek epidemii koronawirusa.
Niepokój, brak stabilności, labilność, strach towarzyszą nam emocje, które na długo zapamiętamy.
Słowo odporność zyskuje w ostatnim czasie znaczenie w odniesieniu nie tylko do ludzi, ale w kontekście wszystkich obszarów działalności człowieka.
Zastanówmy się jak możemy zgrabnie połączyć je z odpornością szkolną.
Czym jest odporność?
W odniesieniu do naszego zdrowia to świadome działania będące receptą na długie życie, zdrowie oraz dobrą kondycję człowieka.
Budowanie odporności jest procesem, który zaczyna się już w dzieciństwie i trwa do późnej starości.
Odporność budujemy świadomie wprowadzając w życie takie elementy jak, zdrowa dieta, ruch, dbanie o dobrostan psychiczny, relacje, zaspokajanie potrzeb.
Odporność nie jest nam również dana raz na zawsze. Musimy ją doskonalić, rozwijać, pracować nad nią.
Co w Twoim sposobie zarządzania szkołą buduje jej odporność?
Pierwszym elementem budowania odporności szkoły jest praca na naszych zasobach. Uświadomienie sobie naszych mocnych stron oraz wyznaczenie kierunku pracy nad tym, co jeszcze wymaga udoskonalenia, staje się podstawą budowania odporności szkoły na kryzys.
Poznanie mocnych stron pracy dyrektora szkoły, nauczycieli i praca na nich w celu ulepszenia jakości życia jest wyzwaniem.
Jeszcze większym wyzwaniem w tym kontekście wydaje się edukacyjna strona pracy szkoły, jednak jest to droga jedyna, która prowadzi do dobrego i spełnionego życia. Musimy poznać siebie samego, nauczycieli, zacząć analizować nasze mocne strony?
Wzmacnianie odporności dyrektora, nauczycieli, uczniów i rodziców na kryzys jest bardzo ważnym elementem pracy, który w perspektywie mijającego roku wydaje się jednak kluczowy.
Zdalna edukacja siłą wdarła się do polskiej szkoły i stała się jedyną formą nauki uczniów nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie i na Świecie. Nie byliśmy na nią przygotowani. Wielu nauczycieli, dyrektorów stanęło w obliczu nieznanego ze zdaniem, które cisnęło się na usta ” nie mam kompetencji, nie potrafię”.
Sposób zarządzania dyrektora szkoły może budować jej odporność na kryzysy lub ją osłabiać.
Jakie elementy zarządzania placówką oświatową wpływają na jej wytrzymałość? Czy twój sposób zarządzania wzmacnia nauczycieli, uczniów, rodziców? Czy dbasz o fizyczną i psychiczną krzepę instytucji, którą kierujesz?
Analizując wieloaspektowy charakter odporności szkoły należy zwrócić uwagę na takie czynniki jak:
- Styl kierowania dyrektora szkoły,
- Mocne strony szkoły,
- Budowanie relacji poprzez słuchanie siebie nawzajem,
- Wdrażanie stabilnych rozwiązań dających poczucie bezpieczeństwa,
- Reagowanie na informację zwrotną od uczniów, nauczycieli,
- Systematyczna praca w kierunku małych sukcesywnych kroczków, ale do przodu.
Wyżej wymienione elementy należą do jednej układanki, jednak praca nad spójnym obrazkiem to już zadanie dla społeczności szkolnej. Wymaga ona zaangażowania, chęci, motywacji.
Model odpornej szkoły
– Obszar ludzki( relacje, psychika, komunikacja, potrzeby podmiotów edukacji, wielokierunkowe oddziaływania uczeń- uczeń, nauczyciel- uczeń, rodzic- dziecko, nauczyciel- rodzic)
–obszar kompetencji kadry nauczycielskiej– szkolenia, doskonalenie zawodowe, metody, wymiana doświadczeń, lekcje koleżeńskie. Wszystkie kwalifikacje kadry nauczycielskiej są ważne, ale również umiejętności, osobowość, charakter itp.
– obszar techniczny(sprzęt, programy, metody TIK, szkolenia nauczycieli)
– obszar ukierunkowanych celowych działań szkoły w kierunku wsparcia uczniów, edukacja, wychowanie, opieka,
–obszar organizacji pracy szkoły: procedury, regulaminy, przepisy prawa oświatowego, ale również w organizacji pracy szkoły mieści się sposób zarządzania m.in. dyrektor jako lider, jako przywódca edukacyjny.
–obszar otoczenia szkoły: współpraca z organem prowadzącym, na ile organ prowadzącym wspiera dyrektora szkoły, rozumie potrzeby społeczności szkolnej. Współpraca z biblioteką, poradnią psychologiczno- pedagogiczną oraz innymi instytucjami wspierającymi pracę szkoły.
Zaspokajanie indywidualnych potrzeb edukacyjnych, psychicznych uczniów= dążenie do wypracowania standardu w wypracowaniu zajęć edukacyjnych, które są oparte na celach, budowaniu kompetencji uczniowskich, rzetelnej informacji zwrotnej dla ucznia.
Należy również zwrócić uwagę na budowanie standardów w zakresie zajęć z całą klasą w ramach realizacji podstawy programowej, ale również w zakresie zajęć specjalistycznych oraz innych zajęć realizowanych w szkole.
Szkoła buduje swoją odporność latami, poprzez ukierunkowane celowe działania, które mają na celu dobro ucznia. Dobro ucznia jest niczym innym jak dążeniem do rozwoju pełni możliwości uczniowskich we wszystkich aspektach rozwoju osobowości człowieka, t.j. aspekcie psychicznym, fizycznym, społecznym, emocjonalnym i intelektualnym.
Elementy odpornej szkoły muszą być ze sobą zespolone, najważniejsze z nich zawierają się w słowie „relacje”. Im bliższe relacje zbudujemy w szkole, tym bardziej jesteśmy odporniejsi. Relacje budują odporność szkoły.
Budowanie odporności szkoły jest procesem, który wymaga motywacji i zaangażowania dyrektora, kadry nauczycielskiej, uczniów i rodziców.
Budowanie odporności szkoły oznacza również nieuchronną adaptację do zmian otaczającego świata. Pandemia koronawirusa spowodowała, że świat już nigdy nie będzie taki sam jak przedtem. Pomimo nostalgii, tęsknoty za tym co było, nie ma już powrotu do „starego świata”. Jednak to doświadczenie nauczyło nas wiele, a najważniejszą lekcją niech będzie przeświadczenie, że nie ma takich rzeczy, z którymi sobie człowiek nie poradzi.
Budowa bezpiecznej odpornej szkoły to cel, który każda szkoła powinna realizować po wstaniu i otrzepaniu się z popiołów kryzysu.