Program terapii logopedycznej układamy zgodnie z potrzebami pacjenta.
Musi on zawierać pełen zestaw ćwiczeń przygotowujących, a następnie korygujących wadę wymowy.
Sukces terapii logopedycznej zależy od trafnej diagnozy, a następnie od planowania i realizacji terapii logopedycznej.
Poniżej kilka wskazówek, na co zwrócić szczególną uwagę?
Cele terapii logopedycznej:
- Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej, gramatycznej.
- Stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy.
- Doskonalenie wymowy już ukształtowanej.
- Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń.
- Usprawnianie techniki czytania i pisania.
- Wdrażanie dzieci do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.
Wskazówki metodyczne:
Zajęcia logopedyczne są środkiem pomocy dziecku. Ich treści, formy, metody muszą być maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka i skierowane na wyeliminowanie wykrytych w mowie nieprawidłowości.
Zajęcia prowadzone są w formie zajęć indywidualnych lub grupowych (2-4 osoby). Objęcie dziecka zajęciami logopedycznymi wymaga zgody rodziców. Po badaniu mowy rodzice powinni być powiadomieni o stanie mowy dziecka. Jest to konieczne ze względu na współpracę. Niezbędnym jest również aby rodzice nawiązywali kontakt z logopedą w celu postępów terapii.
Codzienne ćwiczenia są niezbędne do uzyskania pożądanego efektu logopedycznego. Zajęcia te organizowane są w krótkich odstępach czasu w atmosferze życzliwości, zaufania, zrozumienia i konsekwencji.
W pracy z dzieckiem wychodzi się od treści znanych i łatwych. Podstawową pracy są ćwiczenia w formie zabaw i gier. Oprócz nich terapia zawiera elementy ćwiczeń słuchowych, słuchowo – językowych, ruchowych, motoryki małej jak i dużej z wykorzystaniem ćwiczeń ruchów naprzemiennych.
Ogólny plan pracy logopedycznej:
- Diagnoza logopedyczna
- Ćwiczenia przygotowujące artykulatory do wywoływania zaburzonych głosek.
- Ćwiczenia oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćwiczenia oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
- Ćwiczenia narządów artykulacyjnych: języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy.
- Słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćwiczenia poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze źle wypowiadanych.
- Ćwiczenia emisyjno- głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów.
- Artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywołanie głosek w izolacji, utrwalenie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej.
- Leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofonicznie, ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.
- Ćwiczenia właściwe z zakresu korekcji wad wymowy.
- Wywołanie głoski w izolacji.
- Utrwalenie głoski korygowanej na materiale językowym w logotomach, wyrazach (nagłos, śródgłos, wygłos), zdaniach.
- Ćw. utrwalające wywołaną głoskę w wierszykach, piosenkach wyliczankach, powiedzeniach.
- Automatyzacja popr. wymowy w mowie spontanicznej, opow. ilustracji, historyjek obrazkowych, rozmowy kierowane.
- Ćw. utrwalające z wykorzystaniem komputera.
- Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną.
- Ćw. ortofoniczne (udział w zajęciach grupowych)
- Ćw. stymulujące rozwój słuchu fonemowego.
- Ćw. i zabawy z muzyką- logorytmika.
- Ćw. stymulujące ogólny rozwój dziecka (rozwijanie słownictwa czynnego ibiernego, koordynacji wzrokowo- słuchowo- ruchowej, pamięci, myślenia, orientacji przestrzennej).
- Kształtowanie twórczej aktywności słownej dziecka poprzez tworzenie swobodnych tekstów, rymowanek.
- Wyrabianie u dzieci umiejętności posługiwania się poprawną polszczyzną, wskazywanie różnic pomiędzy gwarą a językiem literackim.
METODY PRACY:
- Metody aktywne (dziecko świadomie ćwiczy mowę, bierze udział w terapii)
- Demonstracja- pokazanie dziecku na czym polega mówienie danej głoski( poprawne ułożenie n. mowy przed lustrem).
- Demonstracja + instrukcja – logopeda pokazuje i omawia co dzieje się z artykulatorami, mówi co dziecko ma zrobić.
- Metoda mechaniczna- stosowanie przyborów typu szpatułka, rerek, monokinezy (ćwiczenia z palcem) oraz innych przyrządów logopedycznych.
- Metody substytucyjne- wykorzystywane są już utrwalone głoski i przekształcane w te których dziecko nie wymawia poprawnie, np. długie wypowiadanie dziąsłowego t” prowadzi do powstania cz”, a wypowiadanie dziąsłowego cz” do powstania sz”.
- Metody ortofoniczne- wywoływanie głosek przez odpowiednie ćwiczenia oddechowe i inne wspomagające.
- Metody pasywne(zabawa, logorytmika, rytmika, rysowanie) dziecko nie zajmuje się samą mową, ale wpływają na nią emocje, pamięć, motywacja)
PLAN PRACY
- Prace organizacyjne: przygotowanie gabinetu do podjęcia terapii logopedycznej, zebranie pomocy dydaktycznych.
- Diagnoza logopedyczna- kwalifikowanie dzieci do zajęć logopedycznych, zapoznanie się z opiniami psych- pedagogicznymi , konsultacje z wychowawcą i pedagogiem szkolnym, założenie dokumentacji.
- Ćwiczenia logopedyczne.
- Oddechowe: wyrabianie oddechu dla mowy, ćw. oddechu przeponowego, wydłużanie fazy wydechowej, ćw. emisyjne, ćw. ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.
- Głosowe: wyrabianie właściwej tonacji, kierowanie głosu na maskę, ćw. umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów.
- Słuchowe: usprawnianie odbioru bodźców akustycznych, rozpoznawanie wrażeń słuchowych, ćw. poczucia rytmu, rozróżnianie głosek dobrze i źle wypowiedzianych.
- Artykulacyjne: usprawnianie właściwego funkcjonowania narządów mowy, wywoływanie głosek w izolacji, utrwalanie ich poprawnej realizacji w logotomach, wyrazach, zdaniach, nauka wierszy, piosenek z nasileniem głoski ćwiczonej.
- Leksykalne: rozwijanie mowy poprzez opowiadanie historyjek obrazkowych, opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu, udzielanie odpowiedzi na pytania, gry i zabawy ortofoniczne, ćw. w czytaniu i pisaniu.
Współpraca z wychowawcą , rodzicami – instruowanie o sposobie korekcji mowy, pokaz ćwiczeń, informowanie o postępach.