Nowy materiał lekcyjny wprowadzamy na lekcji poprzez tak zwane „doświadczenia kluczowe”.
Są to momenty edukacyjne np. w postaci wykładu lub filmu, które wprowadzają nową wiedzę.
Zarówno moment wprowadzenia do tematu, jak również późniejsze przetwarzanie wiedzy przez uczniów stanowią kroki milowe dla efektywnego procesu edukacyjnego.
Jednym z bardzo istotnych elementów procesu uczenia się jest zrozumienie wiedzy przez uczniów.
Jak sprawdzić, czy uczniowie właściwie zrozumieli zrealizowany przez nauczyciela materiał nauczania?
Sprawdzenie wiedzy uczniów odbywa się poprzez pytania, dyskusje w małych grupach oraz spontaniczne interakcje.
W trakcie procesu edukacyjnego w klasie szkolnej uczenie się następuje poprzez tak zwane „doświadczenia kluczowe”.
Są to aktywności lekcyjne w postaci np. czytania tekstu przez nauczyciela lub uczniów, oglądanie filmu, obserwacje doświadczenia.
Osiąganie celów nauczania odbywa się poprzez zrozumienie przez uczniów doświadczeń kluczowych.
Aktywizacja uczniów podczas lekcji wpływa na trwałość wiedzy.
Potrzeba przetwarzania przez uczniów nowo zdobytej wiedzy w kontekście osobistym jest ważnym czynnikiem skutecznej edukacji.
Proces edukacyjny jest interakcją między uczniami i nauczycielem w kontekście osadzonym w temacie lekcji. Aktywizacja uczniów w proces przetwarzania informacji stoi na drodze do sukcesu edukacyjnego.
Rola doświadczeń kluczowych.
W procesie edukacyjnym niedocenia pozostaje rola doświadczeń kluczowych. Poprzez doświadczenia kluczowe nauczyciel zapoznaje uczniów z nowymi treściami.
Wprowadzenie uczniów do tematu lekcji.
Warto wprowadzić uczniów w temat poprzez aktywność uczniowską, która sprawi, że zaczną oni myśleć o temacie lekcji.
Marzano przytacza tutaj tak zwany „schemat wprowadzający”, polegający na nawiązaniu do doświadczenia uczniów w kontekście przyswojenia nowej wiedzy.
Połączenie nowych treści z tym, co wiedzą już uczniowie skutecznie zakotwicza nową wiedzę w doświadczeniu.
Nauczanie małymi krokami.
Efektywność procesu edukacyjnego zależy od podziału materiału na małe części. To oczywista i zrozumiała taktyka zwłaszcza w połączeniu z ograniczoną pamięcią krótkotrwałą każdego człowieka.
Małe porcje materiału uczeń aktywnie przetwarza przy użyciu makrostrategii, którą są powszechnie stosowane metody nauczania, np. uczenie się uczniów od siebie nawzajem poprzez spacer edukacyjny.
Wzajemne nauczanie przebiega poprzez zadawanie pytań, wyjaśnienia przewidywania i podsumowanie. Może on dotyczyć grupy uczniów, w której kolejno zmienia się osoba lidera.
Elementy makrostrategii.
- Streszczenie i porządkowanie notatek,
- Pozawerbalne przedstawienie informacji,
- Pytania,
- Refleksja,
- Uczenie się we współpracy z innymi.
Robienie notatek jest nieodłącznie związane z aktywnym przetwarzaniem informacji przez uczniów. Pozawerbalne sposoby przetwarzania informacji wymagają od uczniów używania innych kodów np. obrazkowych. Są to wszelkiego rodzaju przedstawienia graficzne, tabele, obrazy, piktogramy.
O efektywnej makrostrategii mówimy wtedy, kiedy uczniowie stosują pytania dotyczące nowych treści oraz odpowiadają na np. pytania dedukcyjne. Pytania wyższego rzędu wymagają rozszerzenia procesów myślowych poza treści tematu lekcji.
Refleksja dotyczy kwestii analizowania przerobionego materiału przez uczniów, znajdowania elementów trudnych, oceny stopnia przyswojenia materiału itp.
Nauka w grupach to również element makrostrategii nauczania w klasie szkolnej. Interakcja w grupie buduje poczucie zrozumienia nowej wiedzy, ale również daje szansę nadrobienia braków. Praca w grupach ułatwia aktywne przetwarzanie nowych informacji przez uczniów.
Cele edukacyjne wiążą się z planowaniem doświadczeń kluczowych dla uczniów.
Pamiętaj, że każdy cel edukacyjny musi mieć przypisane przynajmniej 2/3 doświadczenia kluczowe na lekcji.
Ewaluacja własnych doświadczeń edukacyjnych.
Bardzo ważnym elementem podsumowującym pracę nad nowymi partiami materiału są elementy autoewaluacji postępów uczniowskich.
Rozważania nad własny procesem uczenia się mogą mieć formę odpowiedzi na pytania stawiane przez nauczyciela, np. Czy są pewni wiedzy, którą zdobyli? Co mogą się jeszcze douczyć?
Doświadczenia kluczowe odgrywają znaczącą rolę w procesie skutecznej edukacji. Pomagają one wykorzystać nowo zdobytą przez uczniów wiedzę w praktyce.
Na podstawie: R. J. Marzano ” Sztuka i teoria skutecznego nauczania”.