Uwaga, motywacja i emocje to trzy czynniki decydujące o procesie uczenia się.
Dzięki współdziałaniu tych kluczowych „pierwiastków uczenia się”, dochodzi do pozytywnych zmian neuronalnych w naszym umyśle.
Planując lekcję nie możesz zapomnieć o najważniejszych celach- to kierowanie uwagi selektywnej uczniów na odpowiednie treści.
Pozytywne emocje wpływają na motywację uczniów, a ta ściśle zależy od zaciekawienia.
„Mogę prosić Państwa o uwagę?” zapytają nieraz prelegenci konferencji, politycy w sejmie, czy wykładowca. „Proszę o uwagę”, powie nauczyciel do zaabsorbowanej klasy, aby zwrócić choć na chwilę wyrwać niesfornych uczniów z ich barwnego świata wyobraźni.
Odróżniamy dwa typy uwagi:
- Uwagę ogólną rozumianą przede wszystkim w aspekcie czasowym. To stan organizmu, który odnosi się do czujności człowieka.
- Uwagę selektywną rozumianą w aspekcie przestrzennym, skierowanie na określone sprawy i wyciszenie innych.
Prawo Yerkesa i Doodsona mówi o tym, że w raz z narastającym pobudzeniem efektywność działania początkowo wzrasta, osiąg poziom maksymalny, a potem maleje.
Stąd introwertycy, którzy z natury są osobami pobudzonymi, potrzebuje jeszcze większego pobudzenia, aby osiągnąć optymalną efektywność działania. Ekstrawertyk potrzebuje dodatkowych bodźców i stymulacji z zewnątrz.
Uwaga selektywna
Jesteśmy zewsząd bodźcowani. Człowiek wybiera ważne dla niego bodźce selektywne. Przetwarzamy selektywnie informacje z naszego pola widzenia. To właśnie jest uwaga selektywna.
Co oznacza aktywność w uczeniu się?
Uczenie się to nic innego, jak modyfikowanie, wzmacnianie siły połączeń synaptycznych. Takie wzmacnianie dotyczyć może tylko obszarów, które są aktywne.
Im bardziej aktywna tkanka nerwowa w konkretnym obszarze kory, tym większe prawdopodobieństwo, że zajdzie proces uczenia się.
Stary dobry morał: ” Nauczysz się, jeśli będziesz uważał.”
Dzięki ostatnim odkryciom neurologicznym okazuje się również mieć uzasadnienie w funkcjonowaniu umysłu człowieka.
Nasza uwaga kieruje się zawsze na określoną część rzeczywistości, pobudzony przez zmysły. W wyniku tej aktywacji dochodzi do przetwarzania określonego fragmentu postrzeganego przez człowieka.
Kiedy jesteś uważny pobudzasz obszary mózgu, na które właśnie kierujesz swoją uwagę.
Nasza uwaga wiąże się albo z miejscem w polu widzenia, albo z postrzeganym obiektem.
Aktywność korowa zależny od różnych atrybutów przetwarzanego bodźca.
Jeżeli zwracamy uwagę na ruch to ten obszar w naszym mózgu, który jest odpowiedzialny za przetwarzanie ruchu, będzie bardziej aktywny. Twarz, czy barwa to już inne obszary naszego mózgu, które aktywują się w wyniku postrzegania selektywnego.
Według neurobiologicznych nauk mózg zmienia się pod wpływem doświadczeń.
Mapy korowe powstają i zmieniają się pod wpływem informacji wejściowych.
Ten proces bez uwagi selektywnej, kierowanej na bodziec nie wystarczy. Uwaga selektywna powoduje odpowiednie pobudzenie konkretnych obszarów kory, odpowiedzialnych za uczenie się właściwych treści.
Uczenie się zachodzi tylko w neuronach specyficznie pobudzonych. Tylko takie neurony są w stanie przesyłać impulsy.
Procesy uwagi, skupienia się nad przetwarzaniem informacji, są niezbędne dla zapamiętywania.
Problem jest znaczący, zwłaszcza w kontekście odpowiedzi na pytanie, na co skierować uwagę uczniów, aby efektywnie nauczyć danych treści? Jak skierować uwagę słuchacza na to, czego chcemy nauczyć?
T tym miejscu zaznaczyć należy procesy starania się, motywacji, zabarwienia emocjonalnego.
Procesy emocjonalne wpływają na postrzeganie i przetwarzanie rzeczy wokół nas.
EMOCJE
Nikt nie wątpi w to, że emocje są ważne w życiu człowieka.
Czym dokładnie są emocje i jaka jest ich rola w naszym życiu, w procesie ucznia się?
Emocje mają siłę i znak, pozytywny lub negatywny. Mają również aspekt poznawczy, jakościowo- uczuciowy i somatyczny.
Pobudzenie emocjonalne może oznaczać, że niektóre rzeczy w naszym życiu lepiej zapamiętamy. Przypomnij sobie pewne zdarzenia z twojego życia, które pamiętasz do dzisiaj, może ukradziono ci portfel, a może pamiętasz pierwszą miłość, być może byłeś również świadkiem wypadku?
Wewnętrzne zaangażowanie, emocje, uczestniczenie w procesie uczenia się jest niezbędne w procesie zapamiętywania . Sama teoria nie wystarczy, należy ucznia zaangażowania.
Strach i lęk nie służą uczeniu się.
Emocje te wpływają negatywnie na twórczość.
Stres po traumatycznym przeżyciu zapada co prawda w pamięć na długo. Ale nie chodzi o zapamiętywanie suchych faktów pod wpływem przeżyć traumatycznych.
W uczeniu się chodzi o połączenie nowych treści z treściami już znanymi i zastosowanie tego, czego nauczyliśmy się, w wielu sytuacjach i na wielu przykładach.
W pobliżu przedniego końca hipokampa znajdują się jądra migdałowate odpowiedzialne za reakcję stresowe, ucieczkę przed zagrożeniem.
Odpowiadają one za uczenie się nieprzyjemnych przeżyć, aby unikać ich w przyszłości. To ta struktura odpowiada za uczucie obawy przed czymś. W sytuacji zagrożenia tętno, ciśnienie krwi i napięcie mięśni wzrastają. Pozwala to przygotować się do reakcji ucieczki i obrony.
Kontekst emocjonalny wpływa na uczenie się i zapamiętywanie.
Pozytywne emocje umożliwiają skuteczne zapamiętywanie i uczenie się. Emocje i poznanie, uczucie i myślenie są ze sobą ściśle powiązane.
Literatura:
M. Spizer: „Jak uczy się mózg?”