Czynniki wpływające na edukację wpływają jednocześnie na motywację uczniów, jak również na związany z nauką brak zaangażowania.
Misja, wizja, standardy edukacyjne, kształtowane kompetencje to tylko niektóre elementy edukacyjnej układanki.
Badania wskazują jednak wysoki wskaźnik niskiej motywacji uczniów do nauki oraz nieefektywność systemu edukacji.
Co zatem należy zmienić?
Dlaczego zmiana w edukacji jest potrzeba?
Populacja ludzi na ziemi podwoiła się jest nas ponad 7 miliardów. W materiale emitowanym przez stację BBC „Ilu ludzi może żyć na ziemi” szacuje się, że do połowy XXI wieku będzie 9 miliardów, a do końca stulecia 12 miliardów ludzi.
Ziemia nie jest z gumy. Konsumpcjonizm jest powszechny i o wiele za duży. Pożywienie, czyste powietrze, miejsce na ziemi, paliwo, woda wszystkie te skarby Ziemi stanowią paliwa zużywalne.
Jeśli dalej będziemy żyć przykładem Stanów Zjednoczonych do końca stulecia będziemy potrzebowali pięciu takich planet. Wszechobecna jest również technologia cyfrowa. Wywiera ona ogromny wpływ na to, jak żyjemy, myślimy, doświadczamy świata na co dzień, jak kształtujemy relacje z drugim człowiekiem.
To nie ziemia jest zagrożona, tylko my ludzie i warunki dla naszej dalszej egzystencji.
Edukacja jest najlepszą nadzieją człowieka na lepszą przyszłość, ale przede wszystkim na przetrwanie. Żeby przetrwać musimy się uczyć. Przy wykorzystaniu kreatywnych i technologicznych zasobów człowieka jesteśmy w stanie zmienić świat. Człowiek ma nieograniczone możliwości wykorzystania własnej wyobraźni.
Potrzebna jest radykalna zmiana nie tylko w edukacji, ale naszego sposobu życia, myślenia, budowania relacji.
Potrzeba jest zatem według Kena Robinsona:
- Konstruktywnej krytyki obecnego stanu rzeczy,
- Wizji zmiany edukacji,
- Teorii zmiany, aby wiedzieć jak przejść ewolucję lub rewolucję w edukacji.
Cele edukacji zawierają się w sformułowaniach osobistych uczestników procesu edukacyjnego, kulturowych, społecznych i gospodarczych.
Edukacja obejmuje:
- Cele
- Procesy
- Uczenie się, nauczanie
- Pogram
- Ocenianie
- Działania rządu
- ?
Zmiany w edukacji nie czekają na ustawy. Wyłaniają się z działań ludzi od dołu, jak słusznie przyjmuje w swych założeniach Ken Robinson.
Istnieją uniwersalne zasady, które mają moc inspirowania rozwoju edukacji.
Tworzenie misji i wizji.
To podstawa budowania społeczności uczącej się. Jest to długotrwały proces, w który zaangażowani są wszyscy: uczniowie, nauczyciele, rodzice, społeczność lokalna, partnerzy szkoły.
Uczenie się uczniów, nauczanie to niektóre elementy tworzące szkolę. Równie ważne są bezpieczeństwo, zarządzanie klasą, budowanie relacji z dziećmi.
Budowanie relacji to wzajemne zaufanie, poczucie, że dla nauczyciela ważne jest to, co ważne dla dziecka. Wtedy możliwa jest prawdziwa nauka w szacunku i współodpowiedzialności za proces uczenia się.
Podnoszenie standardów
Jakie są zatem standardy edukacji w Polsce i na świecie?
- Nadzór
- Testy, egzaminy
- Program nauczania, proces nauczania, ocenianie
W wielu krajach tworzy się międzynarodowe standardy nauczania. W Polsce podstawy programowe, które są punktem wyjścia programów nauczania oraz treści zawartych w podręcznikach. Opierają się one o nauczanie poszczególnych przedmiotów. Przekazuje się głównie informacje uczniom budując naukowe dziedziny wiedzy.
Powrót do źródeł
Kształtowanie umiejętności elementarnych- czytanie pisanie arytmetyka.
Kształtowanie umiejętności z dziedzin STEMP- Science, Technology, engineering, mathematics, nauki ścisłe, technologie, inżynierskie, matematyka są bardzo ważne dla efektywnej nauki dziecka. Edukacja ucznia ma przygotować go do życia w świecie zawodowym, wejścia na rynek pracy.
Analfabetyzm to choroba ludzi XXI wieku. Objawia się on w pobieżnym kształceniu gramatyki, pisowni, interpunkcji umiejętności budowania zdań oraz dłuższych wypowiedzi. Pomimo dużych nakładów inwestycyjnych w nauczanie umiejętności elementarnych wyniki w tych zakresach poprawiają się minimalnie. Badania pokazują że około 20% uczniów kończących szkołę średnia nie potrafi płynnie czytać i pisać.
Analfabetyzm dotyczy również podstawowej wiedzy o świecie.
Jednym z podstawowych edukacyjnych celów jest przygotowanie młodych ludzi do wejścia na rynek pracy. Tymczasem stopa bezrobocia nie maleje.
Dyplomy wyższych uczelni tracą na wartości. Świat jest najeżony dyplomami, mówi Ken Robinson, a jego postulaty dotyczą niemal wszystkich systemów edukacyjnych w Europie i na świecie.
Świat należy do ludzi, którzy w kreatywny sposób będą modyfikować swoją ścieżkę kariery zawodowej. Doskonalenie zawodowe, praca oparta na talentach są wyzwaniem dla edukacji.
Społeczeństwa na ziemi uzależnione są od rożnych ról społecznych i osobistych ludzkich talentów. Ta różnorodność to potencjał ludzkości i ogromne wyzwanie dla edukacji. Edukacja ponad podziałami.
Śmiem twierdzić, że kreatywność i zdolność przystosowania się do zmian to najważniejsze kompetencje człowieka.
Spada również jakość świadczonej pracy przez ludzi.
Sztuka, drama, taniec, muzyka, projektowanie, wychowanie fizyczne, umiejętności miękkie, komunikowanie, relacje są w podstawie programowej pod mniejszym znaczeniem. Kreatywność ucznia, jego osobista ekspresja, twórcza zabawa to wyzwania przed którymi stoi edukacja.
Ocena jest również mierzalna. Mało jest stosowania port folio, oceny koleżeńskiej.
Wszechobecne jest współzawodnictwo między uczniami, nauczycielami, szkołami.
Coraz większa liczba uczniów porzucających szkołę nie tylko w Stanach Zjednoczonych ale i w Europie. Alarmujący procent dotyczy również nauczycieli wypalonych zawodowo. Wzrasta liczba nauczycieli porzucających zawód w ciągu pierwszych 5 lat pracy, w USA jest to około 40%.
Statystyki te dotyczą warunków pracy nauczycieli, jak również sposobu ich traktowania. Uznanie społeczne i szacunek dla zawodu jest coraz mniejszy.
Kolejnym problemem systemu oświaty jest brak zaangażowania uczniów.
Motywacja na bardzo niskim poziomie dotyczy zagadnień podejmowanych w szkole. Uczniowie nie interesują się rzeczami nauczanymi w szkole, myślą o jak najszybszym zakończeniu lekcji i opuszczeniu murów szkoły.
Standaryzacja edukacji niesie ze sobą katastrofalne skutki. Korea Południowa, która zajmuje czołowe miejsca w rankingach PISA odnotowuje jednocześnie najwyższy wskaźnik liczby samobójstw. Wydatki na edukacje pochłaniają tam 8 % PKB tego kraju oprócz tego rodzice inwestują tam mnóstwo pieniędzy w edukację własnych dzieci, w zajęcia pozalekcyjne.
Na edukację wpływa wiele czynników. Oprócz motywacji uczniów i nauczycieli, warunków uczenia się i nauczania warto pochylić się nad warunkami ekonomicznymi, bieda, ubóstwem, trudną sytuacją społeczną rodzin uczniów szkół masowych.
Na osiągnięcia uczniów wpływa przede wszystkim motywacja i oczekiwania samych uczniów wobec edukacji. Na to mają wpływ różnorodny program nauczania, wspierający system oceniania uczniów
Opracowano na podstawie „Kreatywne Szkoły” Ken Robinson.