Dawno, dawno temu natura wyposażyła człowieka w dwie półkule mózgu. Jedna z tych parzystych części kresomózgowia zawsze jest dominująca.
Nasz sposób przetwarzania informacji zależy właśnie od lateralizacji naszego umysłu. To ona decyduje o określonym stylu uczenia się człowieka.
Dlaczego szkołą rządzi logiczna półkula mózgu? I czy możliwa jest zindywidualizowana edukacja?
Obalmy kilka mitów na temat przypisywania łatek, wyższości matematyki nad plastyką, czy tańcem oraz specyfiki uczenia się i przetwarzania informacji przez uczniów prawo- i lewopółkulowych.
Szkoła jest źródłem stresu zwłaszcza dla dzieci osiągających słabe wyniki w nauce lub dla tych z etykietami „ dziecko nadpobudliwe”, „dziecko niegrzeczne.”
Każdy z nas pamięta stresujące odpowiedzi pod tablicą, sprawdziany, przez które pociły nam się dłonie. Każda ocena wywoływała w nas emocje.
Pod wpływem ocen i nagród kształtowane jest od najmłodszych lat poczucie wartości, oczekiwania w życiu, czy wybory życiowe. Słabe oceny wiążą się z negatywnymi emocjami, które prowadzą do lęku, zagrożenia utraty poczucia bezpieczeństwa, a w konsekwencji do stresu.
Docenianie i wspieranie każdego dziecka to podstawa zindywidualizowanej edukacji, która stawia na pierwszym miejscu dziecko oraz wkładane w pracę wysiłki. Tylko w taki sposób kształtowana edukacja przyniesie pozytywne skutki dla rozwoju dziecka.
Szkoła faworyzuje zadania, umiejętności, które są domeną lewej półkuli mózgu.
Liczenie, czytanie, umiejętności werbalne to te najważniejsze, wiodące prym w szkole. Różne style uczenia się uczniów są pomijane w doborze metod, narzędzi i form kształcenia.
Takie umiejętności jak taniec, sport, emocje, ruch sceniczny, plastyka to kula u nogi dla dyrektora, który sensownie musi poukładać plan, aby był zgodny z zasadami BHP.
Aktywności te pomijają również nauczyciele, ponieważ zabierają one dużo cennego czasu, tak potrzebnego na przekaz szczegółowych treści podstawy programowej.
Taniec, teatr, sport są typowe dla półkuli całościowej, zazwyczaj prawej, w literaturze przedmiotu określanej mianem Gestalt.
W dorosłym życiu umiejętności te są jednak niezbędna dla sukcesu życiowego.
Używanie mózgu Gestalt mile widziane jest np. w biznesie. Tam liczy się kreatywne i twórcze podejście, umiejętne rozwiązywanie problemów, czy szukanie rozwiązań tu i teraz.
Każdy człowieka posiada swój indywidualny styl uczenia się. Style uczenia się są związane z indywidualnością każdego człowieka.
To w jaki sposób przyjmujemy informacje ze środowiska zależy od naszego unikalnego sieciowania. Nasz niepowtarzalny układ sieci połączeń neuronalnych decyduje o tym, że jesteśmy niepowtarzalni.
Każdy człowiek posiada dominującą półkulę mózgu.
Paul Dennison określił tak zwany profil dominacji półkuli mózgowej.
Ocena ta odnosi się do odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób przetwarzamy informacje i doświadczenia w naszym umyśle?
W sytuacjach stresowych mamy tendencję do przyjmowania informacji poprzez dominującą półkulę mózgu.
Oczy, uszy i ręce to z całą pewnością podstawowe organy człowieka, poprzez które przyjmuje informacje zmysłowe. Lewa półkula kontroluje ruch i przyjmuje doświadczenia z prawej części ciała i odwrotnie.
Oczy wspomagają wizualną interpretację świata, który nas otacza. Uszy biorą udział w odbiorze wrażeń dźwiękowych i w pamięci. Słyszenie odbywa się w płatach skroniowych, a one mają bezpośrednie połączenie z układem limbicznym, sercem emocjonalnym każdego człowieka.
Często uczniowie z dominacją półkuli lewej oraz wysokimi umiejętnościami werbalnymi określani są jako zdolni. Ci przetwarzający informacje przez dominująca półkulę Gestalt określani są, jako Ci z trudnościami w uczeniu się.
Lewopółkulowcy skupiają się na szczegółach, strukturze zdań, logice, opanowują elementy techniczne sportu i tańca, dobrze odczytują nuty, tempo, technikę grania na instrumencie.
Określenia zdolni i utalentowani sprzyja wykształceniu u tych uczniów dużego poczucia własnej wartości, wysokiej samooceny. Towarzyszy im w szkole mniej stresu, dlatego mają większe szanse na optymalny rozwój sieci nerwowych i mielinizację spoidła wielkiego w mózgu.
Prawopółkulowi uczniowie odbierają obraz całościowo, emocjonalnie, uczą się ruchem, wykorzystują intuicję. To ci uczniowie doznają stresu szkolnego, opóźniającego ich rozwój oraz mielinizację mózgu. Są oni jakby w błędnym kole.
Albert Einstein był uczniem prawopółkulowym. W szkole nauczyciele przypięli mu łatkę „niewyuczalny”. Dzięki swojej wrodzonej prawopółkulowej intuicji opracował teorię względności oraz wiele innych przełomowych dla nauki teorii.
System edukacyjny nie zachęca do myślenia całościowego, intuicyjnego, uczenia się opartego na obrazach. Prawa półkula mózgu jest w szkole ciągle zaniedbywana. Całą edukacja wydaje się być nastawiona na logiczne przetwarzanie informacji.
Według H . Gardnera istnieje 7 rodzajów inteligencji.
Szkolny program nauczania oferuje uczniom niewiele, jeśli chodzi np. o rozwój inteligencji kinestetycznej. W szkole faworyzowana jest natomiast inteligencja lingwistyczna.
Dzieci z dominującą półkulą Gestalt mogą mieć ułatwione ucznie się w szkole.
Należy zadbać o ruch podczas uczenia się. Omawianie najpierw całości, a dopiero potem szczegółów. Z całą pewnością przyczyni się to do lepszego zapamiętywania informacji przez uczniów prawopółkulowych.
U tych dzieci należny również pamiętać, aby rozpocząć przetwarzanie liniowe nie wcześniej niż w wieku 7- 8 lat. Dobre relacje międzyludzkie są również podstawą edukacji w szczególności dla tej grupy uczniów.
Dłuższy czas na wewnętrzne przetworzenie wiedzy i umiejętności pozwoli zoptymalizować procesy mentalne dzieci prawopółkulowych.
Ruch sztuka i muzyka powinny być integralną codzienną celebracją każdego programu nauczania.
Dzieci z dominująca półkulą Gestalt odznaczają się w większym stopniu inteligencją kinestetyczną, wizualno- przestrzenną, muzyczną i interpersonalną. Półkula Gestalt pełni niezastąpioną rolę w twórczym rozwiązywaniu problemów.
Fakty i logiczne myślenie jest tak samo ważne dla rozwoju jak twórczości, jak zastosowanie całościowe posiadanej wiedzy w życiowych sytuacjach.
„Wiele jest osób w naszym społeczeństwie, które wiedzą, ale niewiele tych co myślą.”
Zacznijmy zatem od diagnozy naszych uczniów, naszych dzieci. Ab stworzyć dziecku odpowiednie warunki do nauki, trzeba przecież wiedzieć, jak się uczy.
Każde dziecko posiada swój indywidualny profil uczenia się, który należny wspierać.
Marzy mi się edukacja zaczynająca od dziecka….
Carla Hannaford „Zmyślne Ruchy, które doskonalą umysł”.